tala


ta·là

png
1:
Asn [Kap ST] maliwanag o maningning na bituin
2:
pagkatagpo ng isang bagay na hindi naman hinahanap
3:
pagkabasag dahil labis na mapintog.

ta·lâ

png
1:
maikling rekord o sulat ng mga katibayan, paksa, mga naisip, at iba pa bílang tulong sa memorya, gamit sa pagsusulat, pagsasalita, at iba pa : APÚNTE, NÓTA1
2:
nakasulat na puna, pansin o obserbasyon : APÚNTE, NÓTA1
3:
maikli at impormal na sulat o liham : APÚNTE, NÓTA1

tá·la

png
1:
Bot yerba (Limnophila rugosa ) na tumutubò sa lantad at basâng pook, ginagamit na pampabango sa lutuin : KALAÓO, TÁRATÁRA2
2:
Zoo katamtaman ang laking tarat (Lanius validirostris ), kahawig ng tarát san diego bagaman abuhin ang pang-itaas na bahagi ng katawan
3:
[ST] pag-apaw ng sisidlan
4:
[ST] isang uri ng pagbabanta
5:
[ST] pagiging dapat sa masamâng nangyari.

ta·la·á·gum

png |[ Ilk ]
:
malakíng tapayan.

ta·la·án

png |Zoo |[ talà+an ]
:
gagamba na may batík na mistulang bituin sa likod at kinikilálang matapang kaysa ibang gagamba.

ta·là·an

png |[ talâ+an ]
1:
papel o anumang katulad na sinusulatan ng mga pangalan o anumang kailangang matandaan

ta·là·ang·ká·nan

png |Kas |[ talâ+ angkan+an ]

ta·là·a·ra·wán

png |[ talâ+araw+an ]
1:
araw-araw na talâ ng mga pang-yayari o mga naisip : HORNÁL4, JOURNAL2
2:
aklat para dito o para sa pagtatalâ sa mga darating na pakikipagtipan, karaniwang nakalimbag at may kasámang kalendaryo at iba pang impormasyon : HORNÁL4, JOURNAL2

ta·láb

png |[ ST ]
1:
tagos ng anumang uri ng talim o tulis sa isang bagay
2:
bisà ng pangungusap, gamot, sumpa, at iba pa : KANDÓS3
3:
Bot ugat na ginagamit sa pagtitina.

ta·la·bá

png |Zoo |[ Bik Ilk Kap Pan Seb War ]
:
uri ng mollusk (Ostrea iredalei ) na may takupis at karaniwang dumidikit sa batuhán : ÓSTRA, ÓYSTER

ta·lá·bing

png
1:
[ST] pagtatali nang bahagya
2:
tábing na pangharang laban sa init o pagkalantad.

ta·la·bír

png |[ ST ]
:
pagkakamali sa pangungusap.

ta·la·bís

png |Heo |[ Kap Tag ]
:
dalisdis na matarik : DULHÚGON, HANÁYHAY, KAHÍGAD, PÁMPANG, TÁDENG Cf LIBÍS1

ta·lab·kí·to

png |Zoo

ta·la·bó

png
:
tilamsik ng tubig na nabagsakan ng isang bagay na ma-bigat.

ta·la·bóg

png |Psd
:
bitag ng isda na gawâ sa binigkis na pira-pirasong kawayan o maliliit na kahoy.

ta·la·bóng

png |[ Ilk ]

ta·lá·bong

png |Zoo |[ War ]

ta·la·bós

png |Bot |[ ST ]

ta·lab·sáw

pnr |[ ST ]

ta·lab·sík

png |[ ST ]
:
sáboy o pagsasaboy.

ta·lab·sók

png |[ ST ]
:
maliliit na poste na pinagkakabitan ng mga kawayan.

ta·lád

png |pag·ta·ta·lád |[ Esp talar ]
:
mano-manong paglalaban na gamit ang espada o itak.

tá·lad

png |[ Seb ]

ta·la·dì

png |Mus |[ Iby ]

ta·lá·dro

png |[ Esp ]
:
pambútas na ginagamit sa tiket Cf PUNCHER

tá·lag

png
:
pagpukpok sa metal upang pantayin, saparin, o hubugin.

ta·la·gá

png
1:
ang likás na katangian o kakayahan ng isang tao Cf KATALA-GÁHAN
2:
pag·ta·la·gá pagtanggap at pagbubuhos ng sarili para sa isang gawain, tungkulin, o pana-nalig
3:
pag·ta·ta·la·gá paghirang o pagpapadalá ng isang tao para sa isang gawain o tungkulin, hal pagtatalaga ng bagong pinunò o pagtatalaga ng sundalo sa Minda-nao Cf DESTÍNO

ta·la·gá

pnb |[ Bik Ilk Kap Pan Tag ]
1:
walang duda ; tiyak na tiyak : BAYÁ, SIYÉMPRE2
2:
sang-ayon sa lahat : SIYÉMPRE2

ta·la·gà

png |[ ST ]

Ta·lag·bú·saw

png |Mit |[ Buk ]
:
diyos ng digmaan na nag-aanyong mandirigma, may malakí’t puláng mga matá, at puláng kasuotan.

ta·lag·dá·nan

png |[ Pan ]

ta·lag·háy

png |[ ST ]
1:
sariling lakas o tibay ng loob na labánan ang sakít, paghihirap, o kamalasan
2:
pagpapasigla o pagpapasayá sa maysakít o may karamdaman
3:
pagtataas o pagtutuwid ng mukha.

ta·la·gíd·yut

png |[ Seb ]
:
sa sinaunang lipunang Bisaya, maliliit na hiyas var tagidyot

ta·la·gí·tag

png |[ Ilk ]
:
kawayang pansuhay sa bubong o sahig.

ta·lág·sa

pnr pnb |[ Hil Seb War ]

ta·lag·tág

png |[ ST ]
1:
Bot palay na kakaunti lámang ang uhay
2:
Zoo hiwa-hiwalay na kawan ng mga hayop.

ta·lá·ha·na·yán

png |[ tala+hánay+ an ]
:
isang ayos ng mga salita, bílang, o senyas o kombinasyon ng mga ito, gaya sa magkaagapay na mga kolum o pitak upang itanghal ang isang set ng impormasyon o ugnayan sa isang tiyak, kinipil, at komprehensibong anyo : DALÍG2, MANGHÁD, TÁBLA, TABLE2, TABULASYÓN

ta·lá·hib

png |Bot
:
damong mataas (Saccharum spontaneum ), magaspang ang dahong patulís at tuwid, masanga at mabalahibo ang tang-kay, at may putî at malasutlang maliliit na bulaklak : BÚGANG3, BÚWING, LIDDÁ, SÍKAL3, TALÁIB, TALAÍB, TIGBÁW

ta·lá·hu·lu·gán

png |[ talâ+hulog+ an ]

ta·la·hú·ra

png |Bot |[ War ]
:
uri ng kawayan na tumutubò sa baybayin, nakakain ang bunga, at naipanggagamot ang katas.

ta·la·hú·ron

pnr |[ Seb ]

ta·la·íb

png |Bot |[ Pan ]

ta·lá·ib

png |Bot |[ Kap ]

ta·la·í·lo

png |Bot |[ Seb ]

Ta·la·í·ngod

png |Ant
:
isa sa mga pangkating etniko ng mga Manobo.

ta·lák

png |[ Kap Tag ]
:
pagsasalita nang mabilis, malakas, at tuloy-tuloy : KAGÀ, KARÂ-KATÂ, PANLÁBIR, TARABÍT, WÁKAL

ta·la·kád

png |[ Kap ]

ta·la·kág

pnr |[ Iba ]

ta·la·kák

pnr |[ Iva ]

ta·la·ká·tak

png |Mus

ta·lá·kay

png |pag·ta·lá·kay
1:
pag-uusap ng dalawa o higit pang tao tungkol sa isang tiyak na paksa upang maunawaan o maláman ang katotohanan : DISCUSSION, DISKUSYÓN
2:
pagpapaliwanag sa isang tiyak na paksa : DISCUSSION, DISKUSYÓN

tá·la·ka·yán

png |[ talakay+an ]

ta·la·kéb

png |Psd |[ Pan ]

ta·lá·keb

png |Kar |[ Ilk ]
:
bubungan na kawayan.

ta·la·ki·tík

png |[ Pan ]

ta·lá·ki·tíl·yo

png |Zoo
1:
maliit na talakitok
2:
lagidlíd1 var trakitilyo

tá·la·kí·tok

png |Zoo |[ Bik Hil Ilk Pan Seb Tag War ]
:
isdang-alat (Carangoides auroguttatus ) na biluhabâ ang katawan, mahabà ang palikpik, matambok ang batok, at kulay abo ang kaliskis : ÁDLO, BABADLÓNG, BABAKÚLAN, BAGÚDLONG, BARILÁSON, BAÚLO, MÁMSA, MANÍTIS, MÁNSA, NAGBUBUGÉL, PÍKAT3, TALABKÍTO, TARAKÍTOK var talakituk Cf PIPÍKAT, TALÁKITÍLYO

ta·lak·náw

png |Med
:
hindi kasiya-siyang maginaw na pakiramdam ; mababàng temperatura ng katawan.

ta·lá·kop

png
1:
nakapaligid na bakod o pader
2:
3:
Psd malakíng lambat at gamit ng mga mangingisda sa Batangas sa paghuli ng kawan ng sardinas, hasa-hasa, at alumahan : PÚKOT2

ta·lak·sán

png |[ Bik Kap Pan Tag ]
1:
maayos na pagkakapatong-patong ng isang bagay na marami

ta·lak·ták

png
1:
Mat tuwid na guhit na humahati sa isang anggulo o linya
2:
pagdaan sa gitna
4:
táhak o pagtahak.

ta·lák·tak

png |Bot |[ Ilk ]

ta·la·lán

png
1:
mabuway na pagtayô, tulad ng batàng nagsisimulang tumayô at humakbang
2:
pagsunong nang hindi hinahawakan o walang salalayan var talán

ta·lám

png |pag·ta·lám
1:
mawalan ng lasa
2:
humina ang gana o makapagpahina ng gana.

ta·la·mák

pnr
1:
punô ng labis na tubig, init, sakít, alkohol, at iba pa : TAMÁK1 Cf SUGAPÀ1, TIGÍB, TIGMÁK

ta·lam·bô

png |[ ST ]
:
malakíng ping-gan Cf PLATÓN

tá·lam·bú·hay

png |Lit |[ talâ+ng+ búhay ]
1:
nasusulat na salaysay ng búhay ng isang tao : BIOGRAPHY, BIYÓGRAPÍYA
2:
kalipunan ng gayong salaysay : BIOGRAPHY, BIYÓGRAPÍYA

ta·lám·dan

png
:
panuntunan o pamantayan na gumagabay sa isang gawain o aksiyon : GUIDELINE

ta·la·mít

png |Bot |[ Ilk ]
:
magaspang na damong ipinakakain sa mga hayop.

ta·la·mí·tam

png
1:
[Kap Tag] halubílo2 o pakikihalubilo

ta·lam·pák

pnr

ta·lam·pá·kan

png
1:
Ana [Hil Kap Seb Tag] ilalim na rabaw ng paa : DAPÁDAPÁ, DAPÁN, LAPÁLAPÁ, PÁAD PÁLAD4, SOLE1, TATÁKAD, RAPÁDÁPA
2:
Mat súkat ng habà na katumbas ng 12 pulgada o dalì : FOOT2, PIYÉ

ta·lam·pás

png |Heo
:
pook o lupa na may rabaw na patag, higit na mata-as kaysa karatig-pook sa isang pa-nig, at malimit na nahahanggahan ng matarik na bangin : MESÉTA2, PLATEAU

ta·lam·pí

png |[ ST ]
:
paghampas gamit ang mga kamay.

ta·lam·pî

png
2:
hampas ng hangin o ulan sa dingding o tabing.

ta·lám·pi

png |Mus

ta·lam·pú·kan

png |[ ST ]
:
kumot mula sa Borneo.

ta·lam·pú·nay

png |Bot

ta·lán

png
:
varyant ng talalán.

tá·lan

png |[ Kap ]

ta·la·nás

png |Bot |[ ST ]
:
isang uri ng punongkahoy.

ta·lan·dák

png |Bot |[ ST ]
:
tuloy-tuloy na pagsibol ng búko, ugat ng mangalandákan.

ta·lan·dáng

png |[ ST ]
1:
paglipad o pagtalsik, gaya ng talandang ng mga tapyas na kahoy Cf TILANDÁNG
2:
pagtalon-talon katulad ng nagwawalang kabayo.

ta·lán·dew

png |[ Pan ]

ta·lan·dî

png
:
babaeng malandî.

ta·lán·di·kín

png |Ana |[ Kap ]

ta·lan·di·píl

pnr
:
matulis o may katangi-tanging tulis.

ta·lán·dit

png |[ Pan ]

ta·lan·dóy

png |[ ST ]
:
pulandit ng tubig : TALÁROY

tá·lang

png
1:
[ST] mahinàng paghagis paitaas, karaniwan ng maliliit na bató : PASALÓ
2:
Asn [ST] puláng alapaap sa umaga o hapon
3:
Bot [Kap Tag] mabúlo.

ta·la·ngà

pnr |[ Kap ]

ta·lá·nga

png |[ ST ]
1:
sisidlan ng palaso
2:
nakasabit sa baywang na sisidlan ng espada.

ta·la·ngás

pnr |[ ST ]

ta·lá·ngaw

png |Bot
:
haláman (Foeniculum vulgare ) na dilaw ang bulaklak at may mabangong mabalahibong dahon na ginagamit sa mga sawsawan, salad dressing, at iba pa.

Ta·làng Ba·tú·gan

png |[ talà+na+ batúgan ]
:
katutubòng tawag sa Polaris1

ta·làng-bú·lo

png |Bot |[ ST ]
:
isang yerba na maraming tinik.

ta·láng·ga

png |Ark |[ Bik ]
:
baitang sa hagdanan.

ta·làng-gú·bat

png |Bot |[ talà+ng+ gúbat ]

ta·lang·kâ

png |Zoo
:
maliit na crustacean (Varuna litterata ), umaabot sa 5 sm ang lapad ng talukab na medyo sapad, kulay kayumanggi ang buong katawan, malimit na matatagpuang nakakapit sa lumulutang na kawayan, kahoy, o bao ng niyog, at karaniwang nakatirá sa mga bakawan, sapà, medyo maalat na palaisdaan, at kahit sa palayan : KALÁMPAY, KAPPÍ, KATÁNG, PÁKOT, SHORE CRAB Cf DAKÚMO