ABCDEFGHIJKLMNÑNgOPQRSTUVWXYZ

---

<<112233>>

Ng, ng (en·dyi)

png

:

ikalabinlimang titik sa alpabetong Filipino at binibig-kas na nang.

---

ng (nang)

pnt

1:

pananda ng pangala-wang tuwirang nilalayon ng pandi-wang palipat hal “mag-alaga ng ba-boy”

2:

titik na ipinapalit sa pangatnig na na at pahulaping iniaangkop sa unang salita ng dalawang pinagka-katnig hal “talang maliwanag” sa halip na “talà na maliwanag.”

---

ng (nang)

pnu

1:

ginagamit sa pagpa-pahayag ng kaukulang paari, hal bubong ng bahay

2:

ginagamit na pananda sa kaganapan ng layon ng pandiwa, hal “bumili ng tinapay,” “binigyan ng pera”

3:

ginagamit na panandang tagaganap ng pandiwang palipat kung hindi ito pangalan ng tao ; katapat ng pang-ukol na ni o nina, hal “isinulat ng aming guro,” “ipinalimbag ng patnugot.”

---

ng (en dyi)

pnb daglat

:

ng gabi ; oras pagkaraan ng ikaanim ng hapon at bago ang hatinggabi.

---

ngâ

pnb |[ ST ]

:

inilalagay sa hulihán ng pangngalan o pandiwa at nagpapa-hayag ng pagpapatibay o pagpapato-too sa diwa ng sinundan, gaya ng “oo nga, ” “nadapa nga ” : LÁNTI, MÍSMO, NÁNGGAD, NGÁNI, NGANÌ, NGARÚD, PIN¹, YA

---

ngab·ngáb

png |[ Iva Kap Tag ]

1:

pa-sibasib na pagkagat

2:

pagkagat sa anuman ng sinumang walang ngipin : BAKNÓT Cf HABHÁB, KABKÁB^1,2 — pnd ngab·nga·bín, ngu·mab·ngáb.

---

ngáb·ngab

pnr |[ Ilk ]

:

ngubngób.

---

ngá·gan

png |[ Iba ]

:

álan¹

---

ngág·kit

png |[ ST ]

:

lalaki o babae na tumutulong sa mga katulad niya.

---

ngak·ngák

png

1:

[ST] hiyáw

2:

[Kap Tag] ngalngál¹

3:

nguyngóy.

---

nga·láb

png |[ Pan ]

:

bága.

---

nga·lág·ngag

png |Ana |[ Hil ]

:

ngalánga-lá.

---

ngá·lan

png |[ Hil Seb Tag ]

1:

varyant ng álan¹ — pnd i·ngá·lan, nga·lá·nan

2:

reputasyón.

---

nga·lan·dá·kan

png |[ nga+landak+an ]

1:

pagkakalat ng balita

2:

pagpapara-ngálan Cf PARALI — pnd i·pa·nga·lan· dá·kan, ma·nga·lan·dá·kan.

---

nga·lá·nga·lá

png |Ana |[ Kap ST ]

:

itaas na bahagi ng loob ng bibig : ALINGÁGNGAG, ASNGÁL, LANGAGLANGÁG, LINGÁGNGAG, NGALAGNGÁG, PALATE¹, PELAK, TAWÉN-TÁWEN, TÉLABÁNWA, VELLUM²

---

ngá·lap

pnd |[ ST ]

:

varyant ng kálap, gaya sa mangálap.

---

nga·la·sá·ngas

png |[ Pan ]

:

langutngot¹

---

nga·la·tó·wat

png |[ ST ]

:

malakas na boses.

---

ngá·lay

png

1:

Med [ST] mítig

2:

[Ilk] gitnâ²

3:

[Mag] manggás.

---

ngá·le

png |Med |[ Kap ]

:

mitig.

---

nga·lí

png |[ ST ]

1:

pagsakít ng mga butó pagkatapos mabugbog

2:

pagiging pa-gód na pagód.

---

nga·lig·kíg

png

:

varyant ng kaligkig, gaya sa mangaligkíg.

---

nga·lí·ma

png |[ ST ]

:

paglabas ng piitan dahil sa piyansa.

---

nga·li·ngá·li

pnb |[ Kap ST ]

:

muntik nang gawin o mangyari : DIYUTAYÁN, NGALNGÁLI, NGANNGÁNI, NGARINGÁRI var nganingani

---

nga·lí·rang

pnr

1:

varyant ng kalírang¹

2:

varyant ng alírang.

---

nga·lís

png

:

varyant ng kalís.

---

ngá·lis

png |Ana |[ ST ]

:

pangá¹

---

nga·lí·sag

png

:

varyant ng kalísag.

---

ngá·lit

png |[ ST ]

1:

matinding gálit : GI-TÍL¹, PASNÓK, SANÓK — pnd mag·ngá·lit

2:

pagtatagis ng mga ngipin, karaniwan dahil sa gálit ; lu-bos na pagkayamot Cf IGTÍNG, HIGPÍT, NGALINGÍT, TIÍM — pnd mag·ngá·lit.

---

nga·lit·ngít

png

1:

tunog na likha ng pagngatngat : KAREM-KÉM, LAGAMÔ var langútngot

2:

tunog na naririnig sa pagtitiim ng mga ngipin.

---

ngal·ngál

png

1:

[Kap Hil Seb ST] ma-habà at malakas na pag-iyak : NGAKNGÁK¹ Cf ATÚNGAL

2:

[Kap Hil Seb ST] daldal¹

3:

[Kap Hil Seb ST] pagkagat sa isang bagay na matigas

4:

[Ilk] nguyâ — pnd ngal·nga·lán, ngu·mal·ngál.

---

ngal·ngál

pnr |[ Kap Hil Seb ST ]

1:

mahilig magdaldal nang walang kabuluhan

2:

[Kap Seb Tag] mahilig magreklamo o maraming reklamo.

---

ngal·ngá·len

png |[ Ilk ]

:

pangós.

---

ngal·ngá·li

pnb |[ Pan ]

:

ngalingalì.

---

ngá·lo

png |Med |[ ST ]

:

pananakit ng mga butó dahil sa págod.

---

nga·lo·bak·bák

png |Med |[ ST ]

:

pag-katanggal ng sariling balát.

---

nga·lob·ngób

png |[ ST ]

:

tunog ng na-dudurog na matigas na bagay sa pa-gitan ng mga ngipin.

---

nga·lóg

png |[ ST ]

:

varyant ng kalóg³

---

nga·lok·tíng

png |[ ST ]

:

mga kutitap o mga kaluskos.

---

nga·lót

pnd |mag·nga·lót, nga·lu·tín, ngu·ma·lót |[ ST ]

:

maingay na ngu-muya ng matigas na pagkain.

---

nga·lót

pnr

:

duróg dahil sa pagnguya : AGÚB-OB

---

nga·lu·kab·káb

png

:

pagkabakbak o pagkatanggal ng pintura o palitada ng dingding o pader Cf KALUKABKAB

---

nga·lu·kip·kíp

png |[ ST ]

:

varyant ng halukipkíp.

---

nga·lu·ma·tá

png

:

pangingitim ng paligid ng matá dahil sa puyát Cf KA-LUMATA

---

nga·lum·ba·bà

png |[ Kap ST ]

:

varyant ng kalumbabà.

---

nga·lu·nga·lú·an

png |Ana |[ Pan ]

:

kasu-kasúan.

---

nga·lung·kóng

png

:

pakiramdam ng matinding lungkot o dalamhati.

---

nga·lú·nus

png |[ Ilk ]

:

papák — pnd mag·nga·lú·nus, ma·nga·lú·nus, nga· lu·nú·sin, ngu·ma·lú·nus.

---

nga·lun·yâ

pnd |[ ST ]

:

varyant ng kálunyâ, gaya sa ká·lun·ya·ín, ki·ná· lun·yâ, mangálunyâ.

---

nga·lut·ngót

png

:

ngutngót²

---

ngam·bá

png

:

salitâng-ugat ng pa-ngambá.

---

ngan

pnr |[ Kap ]

:

lahát.

---

ngan

png |[ Mag ]

:

álan¹

---

nga·nâ

pnr pnb |[ Bik ]

:

lubhâ¹

---

nga·nâ

pnh |[ Akl ]

:

iyán.

---

ngá·nay

png

:

salitâng-ugat ng pa-ngánay.

---

ngá·nay

pnd |ma·ngá·nay |Med

:

manga-nak sa unang pagkakataon ; maghirap sa panganganak dahil unang pagka-kataon.

---

ngan·dí

png

:

varyant ng kandí²

---

nga·ngá

png |pag·nga·ngá |[ Bik Kap Hil Iba Ilk Mag Mrw Pan Seb ST War ]

:

pagbuka ng bibig : AKASANGÍ

---

nga·ngà

png

1:

nguyáing karaniwang binubuo ng buyo at apog na binálot sa ikmo : BAMÀ, GÁGALÉN, HITSÓ, INAPÚGAN, MALÁM-ON, MALÁN-ON, MAMÂ, MAMÁHIN, MÁMAN, MÂMON, MÁM-ON, TILÁD²

2:

Med [War] tuyông sipon.

---

ngâ-ngâ

pnr |[ Seb ]

:

utál.

---

nga·ngák

png |[ ST ]

:

sigáw¹

---

ngan·há

pnh |[ Akl ]

:

iyán.

---

nga·nì

pnb |[ Bik Hil Seb War ]

:

ngâ.

---

ngá·ni

pnb |[ ST ]

:

ngâ, bagaman sinasa-bing higit na matindi ito, maringal, at angkop sa pagbibigay ng dahilan kaysa ngâ.

---

ngá·nib

png

:

salitâng-ugat ng panga-nib.

---

ngá·nin

png |[ Mrw ]

:

bágay¹

---

ngá·ni-ngá·ni

png |[ ST ]

:

gálang^1-3 o paggálang.

---

ngá·nit

pnb |[ ST ]

:

ngunit, isang pang-abay ng paggigiit.

---

ngan·ngá·ni

pnb |[ Ilk ]

:

ngalingalì.

---

ngá·no

pnb |[ Seb ]

:

bákit.

---

ngán·sit

png |[ Iba ]

:

ngisngís.

---

ngan·ya·yà

png

:

mula sa anyayà at salitâng-ugat ng panganyayà.

---

nga·ól-nga·ól

pnr |[ Bik ]

:

utál.

---

nga·pâ

png

:

varyant ng kapâ¹ — pnd ngu·ma·pâ-nga·pâ.

---

ngá·pa

pnr |nga·ngá·pa ngá·pa

:

hindi maláman kung ano ang gagawin.

---

ngap·ngáp

pnr

:

napakadilim o madilim na madilim : NGITNGÍT¹

---

nga·rág

pnr |[ kárag ]

:

balisá at abalá.

---

ngá·rag

png

:

varyang ng kárag²

---

ngá·ral

png |[ Iba ]

:

tínig.

---

ngá·ran

png |[ Bik Iva Mar Seb War ]

:

álan¹

---

ngá·rat

png |Med |[ War ]

:

bangúngot¹

---

ngá·rem

png |[ Pan ]

:

hápon¹

---

nga·ri·án

pnb |[ ST ]

:

nása butó.

---

ngá·ri·ngá·ri

pnb |[ Bik ]

:

ngalingalì.

---

nga·rós Ana

|[ Hil ]

:

gilágid.

---

nga·rúd

pnb |[ Ilk ]

:

ngâ.

---

nga·sáb

png

:

maingay na pagnguya ng maraming pagkain Cf KASÁB

---

ngá·sang

png |Bot |[ ST ]

:

isang uri ng yerba na tumutubò sa ilalim ng dagat, tulad ng korales.

---

ngá·saw

png

:

paggalaw ng bunganga ng mga isdang nása tubig.

---

nga·sím

png

:

pagkagustong kainin ang isang maasim na bagay, lalo na kung wala ito o kinakain ng iba Cf KASÍM, PANGANGASIM

---

ngá·sing

png |[ ST ]

1:

panininghal ng pusa

2:

damdaming nararamdaman din ng kasáma.

---

nga·si·wà

pnd |ma·nga·si·wà, pa·nga· si·wà·an

:

varyant ng asiwà.

---

ngas·ngás

png

1:

varyant ng alingas-ngás¹

2:

ngawngáw.

---

ngá·so

pnb |[ ST ]

:

para sa áso.

---

ngá·sol

png |[ ST ]

1:

pagmamadalî sa paglalakad o sa pagsasalita

2:

senyas na ginagawâ ng isang tao kapag napasò ang bibig ng pagkain

3:

pagkompás.

---

nga·tá

png

1:

[Iba] demónyo

2:

[Pan] pagiging madaldal.

---

nga·tá

pnd |mag·nga·tá, ngu·ma· tá |[ Iva ]

:

kumain ng hilaw na bungang-ugat.

---

nga·tá

pnb |[ Ilk ]

:

maráhil.

---

nga·tà

pnb |[ Bik ]

:

bákit.

---

<<112233>>