ban


ban

png |[ Ing ]
:
báwal o pagbabáwal.

ba·ná

png |[ ST ]
:
mabilis na pagsisimula o mabilis na pagsasalita.

ba·nâ

png |Heo |[ Tag ]
:
pook na mababà at pinamamahayan ng tubig : BALIWÁG, CATCH BASIN

bá·na

png |[ Hil Seb Tau ]
:
asawang laláki : HUSBAND, LÁKI5, TÁO3

ba·ná·ag

png
1:
[ST] kinang ng alahas
2:
[ST] maliit na banga
3:
[Bik Hil Seb Tag War] napakalayòng sinag o kutitap
5:
bahagyang liwanag
6:
bahagyang pagkakilála sa anumang bagay na nakikíta dahil sa kalabuan ng matá var banág Cf ANÁG-AG, ANÍNAW .

ba·na·áw

png |[ War ]

ba·na·bá

png |Bot |[ Ilk Pan Tag War ]
:
malakí-lakíng punongkahoy (Lagers-troemia speciosa ) na tumataas nang hanggang 20 m, nababakbak ang balát na makinis at abuhin, at may lilang bulaklak : BANÁBA, MÍTLA

ba·ná·ba

png |Bot |[ Akl ]

ba·nà·ba·nà

png |[ Hil Seb War ]
:
táya1 o pagtáya.

ba·nâ-ba·nâ

png |[ Bik ]

bá·na-bá·na

png |[ Seb ]
:
kinakasámang laláki ; hindi tunay na bána.

bá·nag

png
1:
Bot makahoy na baging (Smilax bracteata ) na may mabango at berdeng dilaw na bulaklak, at may itim at bilugang berry : HAMPAS-TIGBÁLANG
2:
3:
[Ilk] bágay1
4:
varyant ng banáag.

ba·na·gán

png |Zoo
1:
[ST] áso
2:
[Hil Seb Tag] pinakamalaking uri ng tinikang uláng sa genus Panulirus, ang lalaki ay umaabot sa habàng 43 sm at bigat na 2.8 kg, may kulay na abuhing kayumanggi, kulay kahel ang tinikang talukab, at may matitigas na mga galamay.

bá·nag·bá·nag

png |[ Akl Seb ]

ba·ná·go

png |Bot
:
maliit hanggang malaki-laking punongkahoy (Thespesia populnea ) at tinatawag na Polynesia rosewood, may bulaklak na nag-iisa at mahabà ang tangkay, katutubò sa Filipinas, Africa, at Asia.

ba·ná·han

png |Zoo
:
uri ng malaking lapulapu (Variola louti ) na may manilaw-nilaw na dalandang kulay at maliliit na putîng bátik : CORONATION TROUT, LÁPULÁPUNG SENYÓRA

ba·ná·haw

pnd |ba·na·há·win, mag·ba·ná·haw
:
varyant ng banáw.

ba·na·húng

pnr |[ Tbo ]
:
isang nangangailangan ng mapapangasawa.

bá·nak

png |Zoo |[ Hil Kap Seb Tag ]
:
isdang-alat (family Mugilidae ) na malapad ang ulo, may lambi ang palibot ng matá, at manipis at makinis ang labì, tinatawag na ágwas kapag nangingitlog at talilong kapag maliit pa : ARÁRAN, ASÚBI, BALÁNAK2, BALONGÁIN, BILUNGÁN, GAGÁPANG, LAMPÚHAN, LUMÍTOG, MULLET, PURÓNG1, SARANÁA, SUMALÁPAW, TABÚDYOS, TANDÍPIL Cf AGWÁS, ALIGASÍN, KÁPAK, LUDÓNG

ba·ná·kal

png |Bot
1:
ibabaw ng isang kapuputol na kahoy matapos alisán ng balát : BÔ-GAS Cf ÚPAK
2:
[Kap Tag] panit o balakbak ng binalatang bungangkahoy.

ba·na·ka·lán

pnr |Bot
:
mabanakál o maraming banakál2

ba·nál

png pnr
1:
hindi nagkakasála sa isip, sa salita, at sa gawâ : BALÁAN, BENDÍTA, BIRÍLHON, HOLY, PÍNTAL, PÚNTAL, SACRED, SAGRÁDO Cf DEBÓTO, SÁNTO
2:
nakalaan sa pagsamba o itinangi para sambahin : BALÁAN, BENDÍTA, BIRÍLHON, HOLY, PÍNTAL, PÚNTAL, SACRED, SAGRÁDO

bá·nal

png |[ ST ]
1:
pagkabalì ng butó
2:
bigat ng limang onsa.

ba·na·la·tá

png |[ ST ]
:
kasunduan ng mga nagmamahalan na huwag kumain o sirain ang anumang bagay, o kayâ’y huwag umalis sa bahay hanggang sa muli silang magkíta.

ba·ná·law

png |Bot
:
punongkahoy na tumataas nang hanggang 10 m at nalalatagan ng maliliit at kulay kapeng kaliskis ang dahon at maliliit na sanga.

ba·nál-ba·ná·lan

pnr |[ ST ]
:
ipókritó o ipókritá.

Ba·nál na Es·pi·ri·tú

png
:
sa Kristiyanismo, ang ikatlong persona sa Trinidad at sinasagisag ng kalapati : ESPÍRITÚ SÁNTO, HOLY GHOST, HOLY SPIRIT, PARACLETE

ba·ná·na

png |Bot |[ Esp Ing ]

banana republic (ba·ná·na re·páb·lik)

png |Pol |[ Ing ]
1:
mapang-uyam na tawag sa maliit at mahirap na estado, lalo na sa Central America, na nakasandig ang ekonomiya sa agrikultura at nása ilalim ng diktadura
2:
estadong madaling paglaruan ng ibang mayamang estado.

ba·náng-es

png |[ Ilk ]
:
malakas na paghinga sa ilong.

ba·ná·no

png |Bot |[ War ]

ba·ná·ro

png |Bot
:
halámang (Guettarda speciosa ) nabubúhay at matatagpuang nakakalat sa aplaya at dalampasigan : TÁBON-TÁBON1

ba·nás

pnr
:
yamót o nayayamót.

ba·nás

png |[ ST ]
1:
alinsangan at init ng panahon Cf HUMIDITY
2:

bá·nas

png |[ Hil ]

ba·nát

pnr

bá·nat

png
1:
pag-uunat ng lukot, baliko, o baluktot Cf BINTÁD
2:
batíkos1 o pagbatikos
3:
bugbóg2 o pagbugbog — pnd ba·ná·tan, bu·má·nat, mag·bá·nat.

ba·ná·ta

png
1:
sadyang sukat ng habà ng puputuling buhò na pambakod sa isang bakuran
2:
[ST] paglalagay ng dibisyon sa pukot o baklad
3:
[Hil] hinábing kawayan na ginagawâng bitag sa isda.

ba·ná·tan

png
1:
Bot mababàng punongkahoy (Acanthus ebracteatus ) na pinagkukunan ng tablang karaniwang ginagamit sa paggawâ ng parola
2:
[banat+an] pambalot sa baklad na yarì sa mahabàng tilad ng kawayang ga-sigarilyo, kinayas nang maayos at makinis, at linálang masinsin upang hindi malusutan ng kahit maliit na isda
3:
[ST] isang uri ng salakab.

ba·ná·to

png |Bot |[ Iba Igo Tag ]
:
maliit na punongkahoy (Mallotus philippensis ) na pinagkukunan ng tina ang bunga : APÚYO, DARANDÁNG, KAMÁLA, PANAGÍSEN, PANAGISIYÁN, PANAGISÍYEN, PANGAPLÁSIN, RÍYAS, TAFU, TAGUSÁLA, TUTÚLA

Banaue (ba·ná·we)

png |Heg
:
isang munisipalidad sa probinsiya ng Ifugao.

Banaue Burnay (ba·ná·we bur·náy)

png |Lgw
:
isa sa mga wika ng mga Ifugaw.

ba·náw

png |Bot |[ War ]

ba·náw

pnd |ba·na·wín, mag·ba·náw |[ ST ]
1:
tanáwin mula sa matarik o malayong pook var banáhaw
2:
ihalò ang panghalò sa langis ; ang paminta sa pagkain.

Bá·naw

png |Ant
:
isa sa mga pangkating etniko ng mga Tinggian.

ba·ná·wag

png |Heo |[ Ilk ]
:
daanan sa bundok.

ba·ná·wan

png
:
bolang kristal na ginagamit ng mga manghuhula.

ba·na·wáng

png |[ ST ]
:
bunton ng kahoy na panggatong : TALAKSÁN

ba·ná·wang

png |[ Ilk Pan ]

ba·ná·we

png |Zoo |[ Ifu ]
:
maliit na ibong kulay dilaw na mas malaki sa kilyawan at sinasabing pinagkunan ng pangalan ng Banaue.

ba·ná·wog

png
:
sa sinaunang lipunang Bisaya, uri ng galáng na gawâ sa itim na korales.

ban-áy

png |[ Ilk ]
:
talìng pandugtong sa mga matá ng lambat.

bá·nay

png
1:
Bot [Hil Seb] kámya
2:

bá·na·yá·ban

png |[ ST ]
1:
toreng bantayan
2:

ba·ná·yad

pnr

ba·ná·yar

pnr |[ ST ]

ba·ná·yaw

png |Zoo |[ Hil ]
:
makamandag na gagambang kulay itim.

ban·bán

png
1:
Bot damo na nilalapat ang katawan at ginagawâng basket, baklad, o panutos ng pawid
2:
3:
Mus [Isn] takumbô.

ban·bá·non

png |Zoo |[ Akl ]

band

png |[ Ing ]
2:
iba-ibang kulay o materyales na nakaguhit sa isang bagay
3:
saklaw ng dalasan o habang-alon ng isang spectrum.

ban·dá

pnb
1:
sa dako ; sa gawî : DÁPIT
2:
malapit sa ; túngo sa : DÁPIT

bán·da

png |[ Esp ]
1:
Mus pangkat ng musikero : BAND1
2:
pangkat ng tao, hayop, at iba pa : BAND1
3:
organisadong pangkat ng mga taong may iisang layunin : BAND1
4:
makitid at malapad-lapad na pandekorasyong sintas o laso na isinusuot nang paalampay sa balikat o paikot sa baywang : BAND1, GÁRIT, KÍBAT, PRANHA2

bandage (bán·didz)

png |[ Ing ]

ban·da·há·li

png |[ ST ]
1:
punòng katiwala
2:
tagapangalaga o tagapamahala ng tahanan Cf MAYORDÓMO

band aid (bánd eyd)

png |Med |[ Ing ]
1:
uri ng dumidikit na plaster na may gása : KORÍTAS
2:
pansamantalang lunas.

ban·da·lâ

png |[ Kap ]
:
malaki at salá-saláng sisidlan na may hawakan.

ban·dá·la

pnd |ban·da·lá·han, i·ban·dá·la, mag·ban·dá·la |[ ST ]
1:
ibuhos o itapon nang malakas
2:
bumili o humanap ng mabibili.

ban·da·lís·mo

png |[ Esp vandalismo ]
:
sadya at malisyosong pagsirà ng ari-arian : PANINIRÀ1, VANDALISM

bán·da·ló

png |[ Esp vándalo ]
:
tao na nagwawasak ng mahalagang bagay : VÁNDAL

Bán·da·ló

png |Ant |[ Esp vándalo ]
:
tao na kabílang sa lahing Aleman na nanalasa sa Gaul at España noong ikalimang siglo AD : VÁNDAL

ban·dá·na

png |parisukat, tatsulok o mahabà at makitid na tela na inilalagay sa leeg, sa balikat o itinatalì sa ulo bílang pananggalang sa init at lamig o bílang palamuti |[ Ing ]
:
ALIDUNGDÓNG, SCARF.

ban·dáy

png

bandeau (ban·dú)

png |[ Fre ]
:
makitid na bánda na isinusuot sa ulo.

banded grunt (bán·ded grant)

png |Zoo |[ Ing ]

ban·dé·ha

png |[ Esp bandeja ]
:
malanday at malapad na kasang-kapang yari sa losa, tabla, plastik, o metal na ginagamit sa pagdadalá ng mga baso at katulad : PLATTER, TREY

ban·de·há·do

png |[ Esp bandeja+ado ]
:
kasangkapan na malaki at biluhabâng pinggan na lalagyan ng kanin o ulam : BAHAWÁN, PATILAMBÓ1

ban·dé·ra

png |[ Esp ]
:
watáwat var bandilà

ban·dé·ra·do

png |[ Esp abanderado ]
:
tao na may dalá ng watawat, ban·de·rá·da kung babae.

ban·dé·ra es·pan·yó·la

png |Bot |[ Esp bandera española ]
:
haláman (Canna indica ) na may malalakíng dahong lungti at bulaklak na karaniwang kulay pulá at dilaw, katutubò sa Gitnang America at ipinasok sa Filipinas noong panahon ng Español.

ban·de·ríl·ya

png |[ Esp banderilla ]
:
sibat na may palamuti, pang-ulos sa leeg o balikat ng toro.

ban·de·rín

png |[ Esp ]
1:
Mil bandila sa kampo
2:
bandilang panghudyat sa riles
3:
bandilang pantrapiko.

ban·de·rí·tas

png |[ Esp bandera+ ita+s ]
:
maliit na bandera : ISTRÍMER1, PANDALÁK

ban·de·ró·la

png |[ Esp ]
1:
bandilang panagisag
2:
bandilang panghudyat.

bánd·fish

png |Zoo |[ Ing ]

ban·dí

png |[ ST ]
:
lupang pinauupahan para kumíta.

ban·dì

png |[ Hil Seb ]

bán·di

png
1:
[Kap] yaman1–3 o kayamanan
2:
[Kap] íbig3
3:
[Akl] panotsá.

ban·dí·do

png |[ Esp ]
1:
táong lumabag sa batas dahil sa pagnanakaw, pandarambong, o pagpatay, lalo na sa paraang nakahihiya o walang-awa : DUGÁNG3, RENEGADE2 Cf TULISÁN1
2:
Pol tao na mapagsamantala sa iba, karaniwang sa pagpapatubò at pagkolekta ng sobrang bayad o patubò.

ban·dí·ha

png |[ Seb Esp bandeja ]
:
pagkaing ibinigay sa ninong o ninang sa umaga ng binyag o kasal.

ban·di·là

png
:
varyant ng bandéra.

ban·díl·yo

png |[ Bik Esp bandillo ]
:
mensahe o balita para sa komunidad.

ban·dí·ra

png |[ Mag ]

ban·di·ran

png |[ Bag ]
:
pinakamaliit na gong sa tangúnggu.

band leader (band lí·der)

png |[ Ing ]
:
táong namumunò o nangangasiwa ng bánda ng musiko.

bán·do

png |[ Esp ]
:
pagkakalat ng balita sa hangad na maláman ng lahat : ALIMPÚYUT

bán·dok

pnd |[ War ]
:
ibakás ang paa sa sahig.

ban·do·lé·ra

png |[ Esp ]
1:
asawa ng bandido
2:
babaeng bandolero
3:
sinturon na isinusuot sa ibabaw ng balikat pahalang sa dibdib, may maliliit na silò o bulsa upang paglagyan ng punglo at iba pang maliliit na bagay.

bán·do·le·rís·mo

png |Bat |[ Esp bandolero+ismo ]
:
krimen sa gawain ng bandido.

ban·do·lé·ro

png |[ Esp ]
:
laláking magnanakaw o mamamatay-tao, karaniwang kasapi ng isang pangkat, ban·do·lé·ra kung babae.

ban·do·lín

png |Mus |[ Esp ]
:
instrumento na may 8–12 kuwerdas na metál, karaniwang pinagpares-pares at may malalim at bilóg na sound box.