hila

hi·là

png |Med |[ ST ]
:
isang uri ng hindi pa malalâng ketong.

hí·la

png
1:
paggamit ng lakas, karaniwan sa pamamagitan ng paghawak sa bagay o tao, upang kumilos ito patúngo sa pinanggagalingan ng lakas : ÁBIT2, BÁTAG1, BÁTAK1, BÚNLOT, BÚTONG1, GÁMIT7, GÚYOD7, GÚYOR, HÁTAK, HIGÍT2, PULL
2:
kaladkad1 o pagkaladkad
3:
ang bagay na binabatak o kinakaladkad
4:
karga o lulan ng isang sasakyan
5:
paghikayat o paghimok na gumawa o sumali
6:
paghupa ng bahà ng ilog
7:
Mus Lit [ST] awiting-bayan sa pamamangka.

hí·lab

png
1:
pagtambok o paglago
2:
pag-alsa ng masa ng tinapay
3:
Med [Hil Seb Tag] pagsakít ng tiyan o bituka
4:
Bio pagkilos ng fetus sa sinapupunan
5:
[Hil Seb War] paghiwa sa mga piraso.

hi·la·bâ

pnr |[ War ]
:
mahabà.

hi·lá·ba

png
:
sa sinaunang lipunang Bisaya, tinubò sa pandaraya var laba

hi·la·bí

png
:
pagkuha ng maliit na halaga nang hindi nalaláman ng may-ari Cf BALANYÂ, KULÁW, KÚPIT, UMÍT

hí·la·bi·gát

png |Pis
:
lakas o batak ng gravity : HÚLOG15

hi·la·bó

png
1:
[ST] pagpalò ng isang ásong masyadong tumahol
2:
pagkalito sa gitna ng nagkakagulong mga tao
3:
lábulábo.

hi·la·bós

png |[ ST ]
1:
katapusan ng lahat
2:
varyant ng halabos.

hi·lá·bot

png |[ ST ]
:
pagtawag nang nagmamadalî.

hi·lá·but

png |[ ST ]
:
yamót.

hi·lád

pnr |[ ST ]
:
nakahiga.

hí·lad

png
:
pagbaluktot ng katawan ng tao dahil sumasakít ang tiyan var hílar Cf LIYÁD

hi·lág

pnr |Bot |[ ST ]
:
prutas na malapit nang mahinog Cf MAGÚLANG, MANIBALÁNG

hi·la·gà

png |Heg
1:
ang direksiyon sa kanan ng isang tao na nakaharap sa lubugan ng araw : AMIHÁNAN, AMÍNHAN, AMIYÁNAN, BALANGKÁYAN, BÁYBAY, MAÚLI, MAWULÌ, NÓRTE, NORTH, PARALÁYA SIGÍRAN, UTÁRA
2:
rehiyon o distrito sa o túngo sa direksiyong ito : AMIHÁNAN, AMÍNHAN, AMIYÁNAN, BALANGKÁYAN, BÁYBAY, MAÚLI, MAWULÌ, NÓRTE, NORTH, PARALÁYA SIGÍRAN, UTÁRA

hi·la·gák

png |Bot
:
palumpong (Uvaria rufa ) na gumagapang pataas, 5-6 m ang taas, mabalahibo ang ilalim na bahagi ng dahon : BATAGKABÁLANG, HINLALAGÁK, SÚSONG-DAMÚLAG, SÚSONG-KABÁYO, SÚSONG-KALABÁW

hi·lá·gang kan·lú·ran

png |Heg |[ hilaga+ng ka+lunod+an ]
:
dakong nása pagitan ng hilaga at kanluran : NORWÉSTE

hi·lá·gang si·lá·ngan

png |Heg |[ hilaga+ng silang+an ]
:
dakong nása pagitan ng hilaga at silangan : NORDÉSTE

hi·la·gar·yá

pnd |hu·mi·la·gar·yá, mag·hi·la·gar·yá |[ ST ]
:
magbigay ng katibayan.

hi·la·gá·si

png
:
varyant ng alagasi.

hi·lag·lág

png
:
pagnanakaw sa pamamagitan ng pagsasabing nalulugi Cf KÚPIT, UMÍT

hi·lag·pós

png
:
pagkawala mula sa pagkakagapos o pagkakatalì var hulagpos Cf ALPÁS

hi·lag·yô

png
1:
[Kap] varyant ng lagyô
2:
diwà1-2
3:
pagkakahawig o pagkakaugnay var kahilagyuan
4:
anghel de la guwardiya.

hi·lá·hid

png
1:
pagkabit sa damit ng mga mumunting bunga ng haláman gaya ng amorseko var hiláhir Cf KÁPIT
2:
bahid o mantsa na nakuha mula sa paghipo ng isang bagay.

hi·lá·hil

png
1:
dúsa1-4
2:
matinding ligalig ng isip o matinding kirot : DISTRESS1

hí·la-hí·la

png
1:
Psd isang uri ng maliit na lambat na karaniwang ginagamit sa panghuhúli ng hipon Cf LAMBÁT
2:
Lit Mus awiting-bayan sa maramihang pagsagwan at may koro.

hi·lá·his

png
:
bátik1 Cf HILÁHID2

hi·la·hód

pnr
:
pilantód2 Cf HINGKÓD

hi·lá·hod

png |[ ST ]
1:
pagkaladkad sa tapis, sáya, o anumang bagay
2:
pagkamot sa sarili tulad ng pusa var hiláhor
3:
pagkilos nang nanghihinà o tinatamad.

hí·lak

png |[ Seb ]
:
iyák1

hi·lak·bót

png
:
pakiramdam na pagtinghas ng balahibo dahil sa sindak.

hi·la·kô

png |[ ST hi+lako ]
:
panindang pinaganda ang ayos o itsura upang mabili.

hi·lá·ko

pnr |[ Bik ]
1:
hindi sigurado
2:
marupok, hindi matibay.

hi·la·lag·yô

pnr |[ ST ]
:
magkahawig.

hí·lam

png
1:
mantsa sa balát, kadalasan sa mukha
2:
pananakít ng matá dahil sa usok o singaw : SÍLAM1
3:
pagiging labusáw ng tubig.

hi·la·mán

png |[ ST ]
1:
paglabò ng paningin
2:
langis na malapot.

hi·lam·bót

pnd |hu·mi·lam·bót, mag·hi·lam·bót |[ ST ]
:
bumili nang bumili ng damit.

hi·la·món

png |Agr |[ ST ]
:
pagbubunot ng damo sa paligid ng tanim na gulay.

hi·lá·mon

png |Bot |[ Hil ]
:
damó.

hi·lá·mos

png |[ Seb Tag ]
:
paglilinis ng mukha o bahagi nitó sa pamamagitan ng kamay na inilubog lámang sa tubig : ÁMLOY, HAPLÓT, IMÙ, NIMÙ var dirám-os, hilám-os, hirám-os Cf HÍNAW, HÚGAS

hí·la·mú·san

png |[ hilamos+an ]
1:
anumang maaaring gawing lalagyan ng tubig na panghilamos
2:
sabay-sabay na paghuhugas ng mukha
3:
pahirin ang dumi sa mukha.

hi·la·mus·mós

pnr |[ ST ]
:
parang batà ang pag-iisip.

hi·lá·nat

png |Med |[ Seb ]
:
sínat1

hí·lang

png
1:
Zoo [ST] manok na itim ang balahibo
2:
Med [Bik] sakít2
3:
[Seb] pagkalat doon at dito.

hî-láng·ka

png |[ Tbo ]
:
altár.

hi·lan·tád

pnr
:
nakahiga sa sahig nang walang banig o kumot.

hí·lap

png
1:
[ST] írap1 o pag-irap
2:
pagpútol na pahilis
3:
[Akl] hiwà3

hi·la·pás

png |[ ST ]
:
bigas na hindi maayos ang pagkakabayó Cf BINLÍD

hi·la·pó

png
:
gintô na may dalawampung kilates.

hi·lá·po

png
:
pagkuskos o paghilod ng mukha.

hi·lás

pnr |[ Hil ]
:
balisá.

hí·las

png
:
pagpútol ng dahon ng haláman o sahà ng saging sa pamamagitan ng kutsilyong ginagamit para dito.

hí·las

pnr |[ Seb ]
:
mahálay.

Hi·lat!

pdd
:
Belat!

hi·lát

png
:
paghiklat o pagbubuka sa puke.

hí·lat

png
1:
[ST] pagmulat ng mga matá
2:
pagluwag ng sirà o butas
3:
pagkaunat ng tahî Cf HIKLÁT

hi·la·tà

png
:
paghiga nang may katamaran at pagkawalang bahala.

hi·lat·lát

png
1:
paraan ng paghílat ng tahî
2:
lakí ng butas.

hi·lát·ma·tá

png |[ ST ]
:
pagbubukás ng mga matá sa pamamagitan ng mga daliri.

hi·lat·sá

png
1:
[Esp hilacha] nanisnis na sinulid ng tela na dumupok dahil sa labis na gamit : BINÁDBAD, BINGGÁS1, HIMULMOL2, LAMUYMÓY2, MAYÚTMOT, PLÉKOS, SARABÚSAB
2:
ayos ng rabaw, gaya sa mukha o tabla : HÁSPE2

hi·láw

pnr |[ Akl Bik Hil Seb ST Tau War ]
1:
hindi lutô : ATÁ1, AU NATUREL1, MAETÁ, RAW1
2:
Bot bubót, karaniwan sa bungangkahoy gaya ng hilaw na papaya, hilaw na mangga, at hilaw na saging : RAW1
3:
hindi tapat na pagtitinginan ; hindi ganap na pagsasáma
4:
butil ng palay na hindi mabuti ang pagkakabalat.

hí·lay

pnd |hi·lá·yan, hu·mí·lay, i·hí·lay |[ Bik ]
:
sumandal, humilig.

hi·lá·ying

png |[ ST ]
:
pag-aalis ng mga tuyông dahon.