y

y (i)

pnt |[ Esp ]
:
at.

y (way)

daglat |[ Ing ]
:
year.

‘y

pnt
:
pinaikling anyo ng ay.

Y, y

png
1:
ikadalawampu’t pitóng titik sa alpabetong Filipino at tinatawag na way
2:
ikadalawampu’t pito sa serye o pagkakasunod-sunod
3:
ikadalawampung titik ng abakadang Tagalog at tinatawag ya
4:
anumang bagay na hugis Y
5:
nakasulat o nakalimbag na representasyon ng titik Y o y
6:
tipo, gaya ng sa printer, upang magawâ ang titik Y o y.

-y

pnl |[ Ing ]
1:
pambuo ng pang-uri, nangangahulugang punô ng, may katangian ng, hal, messy, icy, horsy
2:
pambuo ng pangngalan, nagsasaad ng kalagayan, kondisyon, o kalidad hal, courtesy, orthodoxy, modesty ; ang aksiyon o resulta nitó, hal remedy, subsidy.

Y (way)

symbol |Kem |[ Ing ]
1:
Yttrium.
2:
Mat ikalawang di-kilalang kantidad o ang ikalawang coordinate.

Y (way)

daglat |[ Jap ]
:
yen.

ya

pnb |[ Ilk ]
:
ngâ.

Ya!

pdd
:
bulalas kapag nagpapatakbo ng hayop : HÍYÁ!

ya·áng

png
:
babalâ, pahiwatig, o anumang hindi matukoy na indikasyon ng isang magaganap.

ya·bág

png |[ Kap Tag ]
:
tunog na likha ng paglakad o paghakbang : ARIMPÁDEK, DÁPEK, FOOTFALL, FOOTSTEP, LAGATÁK2, PADDÁK1, PANTAKKÓK, TAKKÓK, TUNÓB2

ya·bág

pnr |[ Seb ]
:
sintunádo.

yá·bang

png |[ Kap Tag ]
:
labis na pagkilos, pananalita, at pagpapahalaga sa sarili upang makuha ang pansin ng iba : ÁMBOG, ÉYRE3, GÁRBO2, HÚLAB, TANGÁS — pnd i·pag·ya·báng, mag·ma·ya·báng, mag·ya·báng.

ya·bát

png
:
piraso ng mga sanga ng punongkahoy, kawayan, at iba pa, na nakakalat sa gilid ng ilog, kanal, kalye, at katulad Cf YAGÍT, SÚKAL1–2, BASÚRA

ya·bó

pnr
:
buhaghág o madalîng madúrog.

yáb-ok

png |[ Hil Seb ]
:
alikabók.

yá·bon

png |Med |[ Seb ]
:
sakít sa balát.

yá·bong

png |Bot
:
pagiging malusog at marami ang bílang ng mga dahon ng haláman o punò : DÁBONG, DÁSOK, LÁMBO, LANGBÓ, LÁSBANG, RABÓNG2, RÁMBONG, RÓKBOS, SÁLUMPÁPAK, YAMUNGMÓNG1 Cf LAGÔ — pnr ma·yá·bong — pnd mag·pa·yá·bong, pa·ya·bú·ngin, yu·má·bong.

yab·yáb

pnd |mag·yab·yáb, yab·ya·bín
:
muling bayuhin ang bigas para mas luminis Cf LUPÁK

yáb·yab

png
1:
[Ilk Pan] abaníko1
2:
sa proseso ng pagkikinis ng bigas, ang ikalawang ulit ng pagbayó.

yab·yá·ban

png |Bot
:
yerba (Tacca leontopetaloides ) na may tatlong hati ang dahon, maraming bulaklak na maliliit at karaniwang kulay dilaw : EAST-INDIAN ARROW ROOT

yacht (yat)

png |Ntk |[ Ing ]
:
yáte.

yachting (yá·ting)

png |[ Ing ]
:
isports o libángan sa karera o paglalayag sa pamamagitan ng yate.

yachtsman (yáts·man)

png |[ Ing ]
:
tao na namamahala o nagpapatakbo ng yate.

yá·fu

png |[ Iba ]
:
panginoon1

ya·gà

png
:
bagay na labis sa kailangan.

yá·gang

png |[ Kap Pan Tag ]
:
labis na kanipisan o kapayatan var yagong

ya·gâ·ya·gâ

png |[ War ]
:
birò1–2 o kantiyáw.

yag·bán

png
:
rúta.

ya·gít

png |dumi o basurang tinangay ng agos sa gilid ng ilog o kanal
:
ÁGIT1 DAGSÂ2 DALUPITPÍT, DUTÁK2 GÁBAT1 GÁWGAW1 LALÓG, LAYÁK1 SÍGHOT, YAMUTMÓT.

ya·gó

png
:
katás1

yá·gong

png
:
varyant ng yágang.

yág·pis

pnr |[ Seb ]
:
payát.

yag·yág

png
1:
[Kap ST] kilos ng kabayo na higit na mabilis kaysa karaniwang lakad : DAYÍKDIK1, DIGIDÍG, IKÍD-IKÍD, PAGDÁLAGÁS, TALTÁG, TROT, TRÓTE
2:
Mtr malakas na hangin.

ya·hód

png
:
pagkuskos nang madiin.

ya·hóng

png |[ Hil Seb War ]
:
mangkók.

Yahveh (yá·ve)

png |[ Ing ]
:
Yahweh.

Yahweh (yá·we)

png |[ Heb ]
:
sa Bibliya, anyo ng pangalang Hebrew ng Diyos : YAHVEH Cf ABBA, JEHOVA

Yajur-veda (ya·dyúr-véy·da)

png |[ Hin San ]
:
isa sa apat na Veda, na nakabatay sa kalipunan ng mga pansakripisyong pormula sa sinaunang Sanskrit.

yá·kag

pnd |mang·yá·kag, ya·ká·gin, yu·má·kag
:
yayain o magyayâ.

ya·kál

png |Bot |[ Ilk Pan Tag Tau ]
:
ma-laking punongkahoy (Hopea plagata ) na 55 m ang taas at 1 m ang diyametro, may dahong eliptiko, katutubò sa Filipinas at ginagamit ang matigas na kahoy sa pagtatayô ng bahay, haligi, tulay, at patungán ng riles ng tren : GÍSOK-GÍSOK, HARÁS, KALYÓT, MALÚTO, MÁLYUM, SALLUPÚGUD, SAPLÚNGAN, SARABSÁBAN

ya·kán

png |[ War ]
1:
salitâ1
2:
sábi1

Ya·kán

png |Ant
:
pangkating etniko na matatagpuan sa pulo ng Basilan at karatig.

yá·kap

png
:
aksiyon na nagpapakíta ng pagmamahal sa isang tao o bagay, sa pamamagitan ng pagsasalikop dito ng dalawang braso : ABRÁSO, ARÁKUP, EMBRACE, GÁKAP, GÁKES, GAKÓS, HAKÚS, HALÓG, KAKÁP1, KÁWUL, KÉPKEP, KÚGOS1, LAKÁP var ákap Cf YAPÓS — pnd ya·ká·pin, yu·má·kap.

ya·ká·yak

png |[ Ilk ]
:
salà1

ya·kím·bot

png |[ War ]
:
hindi maunawaang pagsasalita.

ya·kís

png |[ ST ]
:
pagpalò o paghampas gamit ang behuko, espada, lubid, o anumang nagdudulot ng pasâ.

yá·kis

png
1:
pingkian ng mga espada
2:
paghahasa ng patalim sa bató o katad
3:
pagkukuskos ng anuman sa rabaw ng isang bagay — pnd i·yá·kis, mag·yá·kis, ya·kí·sin.

y-aksis (way-ák·sis)

png
:
aksis na patayô sa set ng sistema ng mga coordinate, graph, at katulad.

ya·kú·za

png |[ Jap ]
:
sindikáto3

yak·yák

png
1:
pagkalagas ng mga dahon ng haláman o punongkahoy ; pagkapigtal ng mga talulot ng bulaklak
2:
[ST] inggít1–2 panibugho
3:
[ST] pag-una nang walang lingon-likod o pagsasaalang-alang sa iba
4:
pagiging mabilis magpasiya.

yak·yák

pnr |ma·yak·yák
:
nalagas o nalaglag na dahon, talulot, o bulaklak.

yá·lat

png |[ Mrw ]
:
sálin2

ya·lí·son

png |[ Mrw ]
:
sálin1

yá·log

png |[ ST ]
1:
handóg1
2:
pagbabayad ng tributo upang makahimpil sa puwerto.

yam

png |Bot |[ Ing ]
:
úbe.

ya·mà

png |ka·ra·ya·mà
:
katóto.

yá·ma

png |[ Kap ]
:
sayá1

Yá·ma

png |Mit |[ Hin ]
:
diyos na namamahala sa daigdig ng mga patay.

yá·man

png
1:
[Bik Kap Pan Tag] malakíng kantidad ng salapi, mahalagang ari-arian, at iba pa : ÁRKAT, BAHANDÌ, BÁKNANG, BÁNDI1, DIWASÂ, GÁMENG, KADATÒ, KÁKAYÁAN, MÁNGGAD, MANGGÁD, PÉRA2, SANÍKWA, TÁMO, TESÓRO, WEALTH
2:
ka·ya·má·nan pagiging sagana sa isang bagay : ÁRKAT, BAHANDÌ, BÁKNANG, BÁNDI1, DIWASÂ, GÁMENG, KADATÒ, KÁKAYÁAN, MÁNGGAD, MANGGÁD, SANÍKWA, TÁMO, TESÓRO, WEALTH — pnr ma·yá·man
3:
ka·ya·má·nan anumang bagay na may halagang maipagpapalit sa ibang bagay ; bagay na hindi maipagbibili o maipagpapalit : ÁRKAT, BAHANDÌ, BÁKNANG, BÁNDI1, DIWASÂ, GÁMENG, KADATÒ, KÁKAYÁAN, MÁNGGAD, MANGGÁD, SANÍKWA, TÁMO, TESÓRO, WEALTH
4:
[Ilk] lugód1

yá·mang

pnt
:
kung gayon : ATÁ, BANGTÁ, GONÂ, KAYMÁN, MANSANÁ, SÁNGLIT var hámang

ya·más

png
:
anumang solidong nátirá sa pagkatas, pagpiga, o pagnguya, gaya ng sapal at bagaso : INÚTSAN, NANUOSÁN, PINUGÁAN, PINÚG-AN, TINÚPSAN

yam·bâ

png
:
ambâ2

yam·bì

png |[ Hil Seb ]
:
hibî.

yam·bô

png |Bot
:
punongkahoy na may bungang kahawig ng makopa.

yám-id

png |[ Hil Seb ]
:
ismíd.

ya·mó

png |[ War ]
:
mga butil o mumunting bagay.

ya·mò

png
1:
labis na imbot2 : ABARÍSYA, AVARICE, BUKLÍS, HAKÓG, HALÓT, KADALÓK, KADINGÓT, KINAESSÉM — pnr ma·ya·mò
2:
banidád
3:
[Hil] daíng2

ya·mót

png |pag·ka·ya·mót
:
pagkaramdam ng bahagyang gálit, karaniwang dulot ng labis na paghihintay, hindi pagtupad ng kausap, at katulad : ALIPÁNES, ANTIPATHY, ANTIPATÍYA, ÁSNUK, BANÁS, DESGÚSTO2, HILÁBUT, ÍKAY, INIYÚDOT, LÚKSAW, PAKARÁREK, SICK2, STEW2, SUYÀ1, TÁRKA2 Cf ASÁR — pnd ma·ya·mót, ya·mu·tín.

yá·mot

png
1:
pinagputulan ng punò ng mais, palay, at tubó
2:
tirá-tiráng buhok sa pisngi at babà pagkatapos mag-ahit.

yám·poy

png |Bot |[ Hil Seb War ]
:
támpoy.

ya·mú·am

png
:
pinagkayasan ng kawayan, tubó, at katulad : AMÚYAM, BINÁROS, KINAGÍS, KUNARÓS, NANKAYASÁN, NASUPNÉT var yamúyam

ya·múk

png |Zoo |[ Kap ]
:
lamók1

ya·muk·mók

pnr
:
nakayuko, gaya ng isang naiinip na dahil sa tagal ng paghihintay.

ya·múk·mok

png
:
varyant ng mayúkmok.

ya·mung·móng

png
:
Bot yábong

ya·mut·mót

png
:
yagít.

ya·mú·yam

png
:
varyant ng yamúam.

ya·nâ

pnb |[ War ]
:
ngayón.

ya·náng

png |[ Seb ]
1:
pútik
2:
pusalì.

yá·ne

pnh |[ Iba ]
:
itó.

Yang

png |Pil |[ Chi ]
:
sa pilosopiyang Chino, ang aktibong simulain ng uniberso, inilalarawan bílang laláki, malikhain, at iniuugnay sa langit, init, at liwanag Cf YIN

ya·ngá

png
:
masetéra.

ya·ngas·ngás

png |Med
:
pangingilo ng ngipin.

ya·ngít

png |[ ST ]
:
pagsasaing sa kaunting tubig.

yang·kâ

png |Bot |[ Kap ]
:
langkâ.

yang·káw

png
:
lakdáng.

yáng·kaw

pnr |[ Seb ]
:
may magandang húbog, kung sa katawan.

Yáng·ki

png |[ Esp yanqui ]
:
Yankee.

ya·ngót

png |[ ST ]
:
paggiging mahirap o pagbabà ng kalagayan sa búhay.

yá·ngot

png |Ana
:
makapal na balbas.

Yáng·tze

png |Heg |[ Chi ]
:
pangunahing ilog sa China na umaakyat sa kabundukan ng Tibet at dumadaloy patimog at sakâ pasilangan nang 6,380 km patúngong gitnang China bago pumasok sa Dagat China sa Shanghai : ILOG YANGTZE

ya·ngut·ngót

png
:
varyant ng langutngót1

yang·yáng

png |[ Kap Tag ]
:
pagpapatuyô ng nakasampay na damit sa hangin : BALÚTO, BILÁG2, DAYDÁY, HALÁY2, PALAYPÁY3 — pnd i·yang·yáng, mag· yang·yáng.

yang·yá·ngan

pnr |[ Pan ]
:
upáw.

ya·níg

png
:
paggalaw ng lupa, bahay, at iba pa, dahil sa lindol o malakas na ugong : DÍARDÍAR, DIYÁDIYÁR, GAYÓGOY, KUNÓG-KUNÓG, KÚRUG TÍBONG, TREMOR1 Cf BIBRASYÓN1 — pnd ya·ni·gín, yu·ma·níg.

Yank (yángk)

png |Kol |[ Ing ]
:
Yánkee.

Yankee (yáng·ki)

png |Kol |[ Ing ]
1:
sa America, tao na nagmula sa New England o sa estado sa Hilaga : YANK, YÁNGKI
2:
tao na nagmula sa United States : YANK, YÁNGKI

yán·king

png |Bot |[ Mnb ]
:
kalamansánay.

yá·no

pnr |[ Esp llano ]
1:
sa trumpo, matining at panatag na pag-ikot
2:
[Seb Tag] payák1–3