ABCDEFGHIJKLMNÑNgOPQRSTUVWXYZ

---

<<112233>>

y (i)

pnt |[ Esp ]

:

at.

---

y (way)

daglat |[ Ing ]

:

year.

---

‘y

pnt

:

pinaikling anyo ng ay.

---

Y, y

png

1:

ikadalawampu’t pitóng titik sa alpabetong Filipino at tinatawag na way

2:

ikadalawampu’t pito sa serye o pagkakasunod-sunod

3:

ikadalawampung titik ng abakadang Tagalog at tinatawag ya

4:

anumang bagay na hugis Y

5:

nakasulat o nakalimbag na representasyon ng titik Y o y

6:

tipo, gaya ng sa printer, upang magawâ ang titik Y o y.

---

-y

pnl |[ Ing ]

1:

pambuo ng pang-uri, nangangahulugang punô ng, may katangian ng, hal, messy, icy, horsy

2:

pambuo ng pangngalan, nagsasaad ng kalagayan, kondisyon, o kalidad hal, courtesy, orthodoxy, modesty ; ang aksiyon o resulta nitó, hal remedy, subsidy.

---

Y (way)

symbol |Kem |[ Ing ]

1:

Yttrium.

2:

Mat ikalawang di-kilalang kantidad o ang ikalawang coordinate.

---

Y (way)

daglat |[ Jap ]

:

yen.

---

ya

pnb |[ Ilk ]

:

ngâ.

---

Ya!

pdd

:

bulalas kapag nagpapatakbo ng hayop : HÍYÁ!

---

ya·áng

png

:

babalâ, pahiwatig, o anumang hindi matukoy na indikasyon ng isang magaganap.

---

ya·bág

png |[ Kap Tag ]

:

tunog na likha ng paglakad o paghakbang : ARIMPÁDEK, DÁPEK, FOOTFALL, FOOTSTEP, LAGATÁK², PADDÁK¹, PANTAKKÓK, TAKKÓK, TUNÓB²

---

ya·bág

pnr |[ Seb ]

:

sintunádo.

---

yá·bang

png |[ Kap Tag ]

:

labis na pagkilos, pananalita, at pagpapahalaga sa sarili upang makuha ang pansin ng iba : ÁMBOG, ÉYRE³, GÁRBO², HÚLAB, TANGÁS — pnd i·pag·ya·báng, mag·ma·ya·báng, mag·ya·báng.

---

ya·bát

png

:

piraso ng mga sanga ng punongkahoy, kawayan, at iba pa, na nakakalat sa gilid ng ilog, kanal, kalye, at katulad Cf YAGÍT, SÚKAL^1–2, BASÚRA

---

ya·bó

pnr

:

buhaghág o madalîng madúrog.

---

yáb-ok

png |[ Hil Seb ]

:

alikabók.

---

yá·bon

png |Med |[ Seb ]

:

sakít sa balát.

---

yá·bong

png |Bot

:

pagiging malusog at marami ang bílang ng mga dahon ng haláman o punò : DÁBONG, DÁSOK, LÁMBO, LANGBÓ, LÁSBANG, RABÓNG², RÁMBONG, RÓKBOS, SÁLUMPÁPAK, YAMUNGMÓNG¹ Cf LAGÔ — pnr ma·yá·bong — pnd mag·pa·yá·bong, pa·ya·bú·ngin, yu·má·bong.

---

yab·yáb

pnd |mag·yab·yáb, yab·ya·bín

:

muling bayuhin ang bigas para mas luminis Cf LUPÁK

---

yáb·yab

png

1:

[Ilk Pan] abaníko¹

2:

sa proseso ng pagkikinis ng bigas, ang ikalawang ulit ng pagbayó.

---

yab·yá·ban

png |Bot

:

yerba (Tacca leontopetaloides ) na may tatlong hati ang dahon, maraming bulaklak na maliliit at karaniwang kulay dilaw : EAST-INDIAN ARROW ROOT

---

yacht (yat)

png |Ntk |[ Ing ]

:

yáte.

---

yachting (yá·ting)

png |[ Ing ]

:

isports o libángan sa karera o paglalayag sa pamamagitan ng yate.

---

yachtsman (yáts·man)

png |[ Ing ]

:

tao na namamahala o nagpapatakbo ng yate.

---

yá·fu

png |[ Iba ]

:

panginoon¹

---

ya·gà

png

:

bagay na labis sa kailangan.

---

yá·gang

png |[ Kap Pan Tag ]

:

labis na kanipisan o kapayatan var yagong

---

ya·gâ·ya·gâ

png |[ War ]

:

birò^1–2 o kantiyáw.

---

yag·bán

png

:

rúta.

---

ya·gít

png |dumi o basurang tinangay ng agos sa gilid ng ilog o kanal

:

ÁGIT¹ DAGS² DALUPITPÍT, DUTÁK² GÁBAT¹ GÁWGAW¹ LALÓG, LAYÁK¹ SÍGHOT, YAMUTMÓT.

---

ya·gó

png

:

katás¹

---

yá·gong

png

:

varyant ng yágang.

---

yág·pis

pnr |[ Seb ]

:

payát.

---

yag·yág

png

1:

[Kap ST] kilos ng kabayo na higit na mabilis kaysa karaniwang lakad : DAYÍKDIK¹, DIGIDÍG, IKÍD-IKÍD, PAGDÁLAGÁS, TALTÁG, TROT, TRÓTE

2:

Mtr malakas na hangin.

---

ya·hód

png

:

pagkuskos nang madiin.

---

ya·hóng

png |[ Hil Seb War ]

:

mangkók.

---

Yahveh (yá·ve)

png |[ Ing ]

:

Yahweh.

---

Yahweh (yá·we)

png |[ Heb ]

:

sa Bibliya, anyo ng pangalang Hebrew ng Diyos : YAHVEH Cf ABBA, JEHOVA

---

Yajur-veda (ya·dyúr-véy·da)

png |[ Hin San ]

:

isa sa apat na Veda, na nakabatay sa kalipunan ng mga pansakripisyong pormula sa sinaunang Sanskrit.

---

yá·kag

pnd |mang·yá·kag, ya·ká·gin, yu·má·kag

:

yayain o magyayâ.

---

ya·kál

png |Bot |[ Ilk Pan Tag Tau ]

:

ma-laking punongkahoy (Hopea plagata ) na 55 m ang taas at 1 m ang diyametro, may dahong eliptiko, katutubò sa Filipinas at ginagamit ang matigas na kahoy sa pagtatayô ng bahay, haligi, tulay, at patungán ng riles ng tren : GÍSOK-GÍSOK, HARÁS, KALYÓT, MALÚTO, MÁLYUM, SALLUPÚGUD, SAPLÚNGAN, SARABSÁBAN

---

ya·kán

png |[ War ]

1:

salitâ¹

2:

sábi¹

---

Ya·kán

png |Ant

:

pangkating etniko na matatagpuan sa pulo ng Basilan at karatig.

---

yá·kap

png

:

aksiyon na nagpapakíta ng pagmamahal sa isang tao o bagay, sa pamamagitan ng pagsasalikop dito ng dalawang braso : ABRÁSO, ARÁKUP, EMBRACE, GÁKAP, GÁKES, GAKÓS, HAKÚS, HALÓG, KAKÁP¹, KÁWUL, KÉPKEP, KÚGOS¹, LAKÁP var ákap Cf YAPÓS — pnd ya·ká·pin, yu·má·kap.

---

ya·ká·yak

png |[ Ilk ]

:

salà¹

---

ya·kím·bot

png |[ War ]

:

hindi maunawaang pagsasalita.

---

ya·kís

png |[ ST ]

:

pagpalò o paghampas gamit ang behuko, espada, lubid, o anumang nagdudulot ng pasâ.

---

yá·kis

png

1:

pingkian ng mga espada

2:

paghahasa ng patalim sa bató o katad

3:

pagkukuskos ng anuman sa rabaw ng isang bagay — pnd i·yá·kis, mag·yá·kis, ya·kí·sin.

---

y-aksis (way-ák·sis)

png

:

aksis na patayô sa set ng sistema ng mga coordinate, graph, at katulad.

---

ya·kú·za

png |[ Jap ]

:

sindikáto³

---

yak·yák

png

1:

pagkalagas ng mga dahon ng haláman o punongkahoy ; pagkapigtal ng mga talulot ng bulaklak

2:

[ST] inggít^1–2 panibugho

3:

[ST] pag-una nang walang lingon-likod o pagsasaalang-alang sa iba

4:

pagiging mabilis magpasiya.

---

yak·yák

pnr |ma·yak·yák

:

nalagas o nalaglag na dahon, talulot, o bulaklak.

---

yá·lat

png |[ Mrw ]

:

sálin²

---

ya·lí·son

png |[ Mrw ]

:

sálin¹

---

yá·log

png |[ ST ]

1:

handóg¹

2:

pagbabayad ng tributo upang makahimpil sa puwerto.

---

yam

png |Bot |[ Ing ]

:

úbe.

---

ya·mà

png |ka·ra·ya·mà

:

katóto.

---

yá·ma

png |[ Kap ]

:

sayá¹

---

Yá·ma

png |Mit |[ Hin ]

:

diyos na namamahala sa daigdig ng mga patay.

---

yá·man

png

1:

[Bik Kap Pan Tag] malakíng kantidad ng salapi, mahalagang ari-arian, at iba pa : ÁRKAT, BAHANDÌ, BÁKNANG, BÁNDI¹, DIWASÂ, GÁMENG, KADATÒ, KÁKAYÁAN, MÁNGGAD, MANGGÁD, PÉRA², SANÍKWA, TÁMO, TESÓRO, WEALTH

2:

ka·ya·má·nan pagiging sagana sa isang bagay : ÁRKAT, BAHANDÌ, BÁKNANG, BÁNDI¹, DIWASÂ, GÁMENG, KADATÒ, KÁKAYÁAN, MÁNGGAD, MANGGÁD, SANÍKWA, TÁMO, TESÓRO, WEALTH — pnr ma·yá·man

3:

ka·ya·má·nan anumang bagay na may halagang maipagpapalit sa ibang bagay ; bagay na hindi maipagbibili o maipagpapalit : ÁRKAT, BAHANDÌ, BÁKNANG, BÁNDI¹, DIWASÂ, GÁMENG, KADATÒ, KÁKAYÁAN, MÁNGGAD, MANGGÁD, SANÍKWA, TÁMO, TESÓRO, WEALTH

4:

[Ilk] lugód¹

---

yá·mang

pnt

:

kung gayon : ATÁ, BANGTÁ, GONÂ, KAYMÁN, MANSANÁ, SÁNGLIT var hámang

---

ya·más

png

:

anumang solidong nátirá sa pagkatas, pagpiga, o pagnguya, gaya ng sapal at bagaso : INÚTSAN, NANUOSÁN, PINUGÁAN, PINÚG-AN, TINÚPSAN

---

yam·bâ

png

:

ambâ²

---

yam·bì

png |[ Hil Seb ]

:

hibî.

---

yam·bô

png |Bot

:

punongkahoy na may bungang kahawig ng makopa.

---

yám-id

png |[ Hil Seb ]

:

ismíd.

---

ya·mó

png |[ War ]

:

mga butil o mumunting bagay.

---

ya·mò

png

1:

labis na imbot² : ABARÍSYA, AVARICE, BUKLÍS, HAKÓG, HALÓT, KADALÓK, KADINGÓT, KINAESSÉM — pnr ma·ya·mò

2:

banidád

3:

[Hil] daíng²

---

ya·mót

png |pag·ka·ya·mót

:

pagkaramdam ng bahagyang gálit, karaniwang dulot ng labis na paghihintay, hindi pagtupad ng kausap, at katulad : ALIPÁNES, ANTIPATHY, ANTIPATÍYA, ÁSNUK, BANÁS, DESGÚSTO², HILÁBUT, ÍKAY, INIYÚDOT, LÚKSAW, PAKARÁREK, SICK², STEW², SUYÀ¹, TÁRKA² Cf ASÁR — pnd ma·ya·mót, ya·mu·tín.

---

yá·mot

png

1:

pinagputulan ng punò ng mais, palay, at tubó

2:

tirá-tiráng buhok sa pisngi at babà pagkatapos mag-ahit.

---

yám·poy

png |Bot |[ Hil Seb War ]

:

támpoy.

---

ya·mú·am

png

:

pinagkayasan ng kawayan, tubó, at katulad : AMÚYAM, BINÁROS, KINAGÍS, KUNARÓS, NANKAYASÁN, NASUPNÉT var yamúyam

---

ya·múk

png |Zoo |[ Kap ]

:

lamók¹

---

ya·muk·mók

pnr

:

nakayuko, gaya ng isang naiinip na dahil sa tagal ng paghihintay.

---

ya·múk·mok

png

:

varyant ng mayúkmok.

---

ya·mung·móng

png

:

Bot yábong

---

ya·mut·mót

png

:

yagít.

---

ya·mú·yam

png

:

varyant ng yamúam.

---

ya·nâ

pnb |[ War ]

:

ngayón.

---

ya·náng

png |[ Seb ]

1:

pútik

2:

pusalì.

---

yá·ne

pnh |[ Iba ]

:

itó.

---

Yang

png |Pil |[ Chi ]

:

sa pilosopiyang Chino, ang aktibong simulain ng uniberso, inilalarawan bílang laláki, malikhain, at iniuugnay sa langit, init, at liwanag Cf YIN

---

ya·ngá

png

:

masetéra.

---

ya·ngas·ngás

png |Med

:

pangingilo ng ngipin.

---

ya·ngít

png |[ ST ]

:

pagsasaing sa kaunting tubig.

---

yang·kâ

png |Bot |[ Kap ]

:

langkâ.

---

yang·káw

png

:

lakdáng.

---

yáng·kaw

pnr |[ Seb ]

:

may magandang húbog, kung sa katawan.

---

Yáng·ki

png |[ Esp yanqui ]

:

Yankee.

---

ya·ngót

png |[ ST ]

:

paggiging mahirap o pagbabà ng kalagayan sa búhay.

---

yá·ngot

png |Ana

:

makapal na balbas.

---

Yáng·tze

png |Heg |[ Chi ]

:

pangunahing ilog sa China na umaakyat sa kabundukan ng Tibet at dumadaloy patimog at sakâ pasilangan nang 6,380 km patúngong gitnang China bago pumasok sa Dagat China sa Shanghai : ILOG YANGTZE

---

ya·ngut·ngót

png

:

varyant ng langutngót¹

---

yang·yáng

png |[ Kap Tag ]

:

pagpapatuyô ng nakasampay na damit sa hangin : BALÚTO, BILÁG², DAYDÁY, HALÁY², PALAYPÁY³ — pnd i·yang·yáng, mag· yang·yáng.

---

yang·yá·ngan

pnr |[ Pan ]

:

upáw.

---

ya·níg

png

:

paggalaw ng lupa, bahay, at iba pa, dahil sa lindol o malakas na ugong : DÍARDÍAR, DIYÁDIYÁR, GAYÓGOY, KUNÓG-KUNÓG, KÚRUG TÍBONG, TREMOR¹ Cf BIBRASYÓN¹ — pnd ya·ni·gín, yu·ma·níg.

---

Yank (yángk)

png |Kol |[ Ing ]

:

Yánkee.

---

Yankee (yáng·ki)

png |Kol |[ Ing ]

1:

sa America, tao na nagmula sa New England o sa estado sa Hilaga : YANK, YÁNGKI

2:

tao na nagmula sa United States : YANK, YÁNGKI

---

yán·king

png |Bot |[ Mnb ]

:

kalamansánay.

---

yá·no

pnr |[ Esp llano ]

1:

sa trumpo, matining at panatag na pag-ikot

2:

[Seb Tag] payák^1–3

---

<<112233>>