nga

ngâ

pnb |[ ST ]
:
inilalagay sa hulihán ng pangngalan o pandiwa at nagpapa-hayag ng pagpapatibay o pagpapato-too sa diwa ng sinundan, gaya ng “oo nga, ” “nadapa nga ” : LÁNTI, MÍSMO, NÁNGGAD, NGÁNI, NGANÌ, NGARÚD, PIN1, YA

ngab·ngáb

png |[ Iva Kap Tag ]
1:
pa-sibasib na pagkagat
2:
pagkagat sa anuman ng sinumang walang ngipin : BAKNÓT Cf HABHÁB, KABKÁB1,2 — pnd ngab·nga·bín, ngu·mab·ngáb.

ngáb·ngab

pnr |[ Ilk ]
:
ngubngób.

ngá·gan

png |[ Iba ]
:
álan1

ngág·kit

png |[ ST ]
:
lalaki o babae na tumutulong sa mga katulad niya.

ngak·ngák

png
1:
[ST] hiyáw
2:
[Kap Tag] ngalngál1
3:
nguyngóy.

nga·láb

png |[ Pan ]
:
bága.

nga·lág·ngag

png |Ana |[ Hil ]
:
ngalánga-lá.

ngá·lan

png |[ Hil Seb Tag ]
1:
varyant ng álan1 — pnd i·ngá·lan, nga·lá·nan
2:
reputasyón.

nga·lan·dá·kan

png |[ nga+landak+an ]
1:
pagkakalat ng balita
2:
pagpapara-ngálan Cf PARALI — pnd i·pa·nga·lan· dá·kan, ma·nga·lan·dá·kan.

nga·lá·nga·lá

png |Ana |[ Kap ST ]
:
itaas na bahagi ng loob ng bibig : ALINGÁGNGAG, ASNGÁL, LANGAGLANGÁG, LINGÁGNGAG, NGALAGNGÁG, PALATE1, PELAK, TAWÉN-TÁWEN, TÉLABÁNWA, VELLUM2

ngá·lap

pnd |[ ST ]
:
varyant ng kálap, gaya sa mangálap.

nga·la·sá·ngas

png |[ Pan ]
:
langutngot1

nga·la·tó·wat

png |[ ST ]
:
malakas na boses.

ngá·lay

png
1:
Med [ST] mítig
2:
[Ilk] gitnâ2
3:
[Mag] manggás.

ngá·le

png |Med |[ Kap ]
:
mitig.

nga·lí

png |[ ST ]
1:
pagsakít ng mga butó pagkatapos mabugbog
2:
pagiging pa-gód na pagód.

nga·lig·kíg

png
:
varyant ng kaligkig, gaya sa mangaligkíg.

nga·lí·ma

png |[ ST ]
:
paglabas ng piitan dahil sa piyansa.

nga·li·ngá·li

pnb |[ Kap ST ]
:
muntik nang gawin o mangyari : DIYUTAYÁN, NGALNGÁLI, NGANNGÁNI, NGARINGÁRI var nganingani

nga·lí·rang

pnr
1:
varyant ng kalírang1
2:
varyant ng alírang.

nga·lís

png
:
varyant ng kalís.

ngá·lis

png |Ana |[ ST ]
:
pangá1

nga·lí·sag

png
:
varyant ng kalísag.

ngá·lit

png |[ ST ]
1:
matinding gálit : GI-TÍL1, PASNÓK, SANÓK — pnd mag·ngá·lit
2:
pagtatagis ng mga ngipin, karaniwan dahil sa gálit ; lu-bos na pagkayamot Cf IGTÍNG, HIGPÍT, NGALINGÍT, TIÍM — pnd mag·ngá·lit.

nga·lit·ngít

png
1:
tunog na likha ng pagngatngat : KAREM-KÉM, LAGAMÔ var langútngot
2:
tunog na naririnig sa pagtitiim ng mga ngipin.

ngal·ngál

png
1:
[Kap Hil Seb ST] ma-habà at malakas na pag-iyak : NGAKNGÁK1 Cf ATÚNGAL
2:
[Kap Hil Seb ST] daldal1
3:
[Kap Hil Seb ST] pagkagat sa isang bagay na matigas
4:
[Ilk] nguyâ — pnd ngal·nga·lán, ngu·mal·ngál.

ngal·ngál

pnr |[ Kap Hil Seb ST ]
1:
mahilig magdaldal nang walang kabuluhan
2:
[Kap Seb Tag] mahilig magreklamo o maraming reklamo.

ngal·ngá·len

png |[ Ilk ]
:
pangós.

ngal·ngá·li

pnb |[ Pan ]
:
ngalingalì.

ngá·lo

png |Med |[ ST ]
:
pananakit ng mga butó dahil sa págod.

nga·lo·bak·bák

png |Med |[ ST ]
:
pag-katanggal ng sariling balát.

nga·lob·ngób

png |[ ST ]
:
tunog ng na-dudurog na matigas na bagay sa pa-gitan ng mga ngipin.

nga·lóg

png |[ ST ]
:
varyant ng kalóg3

nga·lok·tíng

png |[ ST ]
:
mga kutitap o mga kaluskos.

nga·lót

pnd |mag·nga·lót, nga·lu·tín, ngu·ma·lót |[ ST ]
:
maingay na ngu-muya ng matigas na pagkain.

nga·lót

pnr
:
duróg dahil sa pagnguya : AGÚB-OB

nga·lu·kab·káb

png
:
pagkabakbak o pagkatanggal ng pintura o palitada ng dingding o pader Cf KALUKABKAB

nga·lu·kip·kíp

png |[ ST ]
:
varyant ng halukipkíp.

nga·lu·ma·tá

png
:
pangingitim ng paligid ng matá dahil sa puyát Cf KA-LUMATA

nga·lum·ba·bà

png |[ Kap ST ]
:
varyant ng kalumbabà.

nga·lu·nga·lú·an

png |Ana |[ Pan ]
:
kasu-kasúan.

nga·lung·kóng

png
:
pakiramdam ng matinding lungkot o dalamhati.

nga·lú·nus

png |[ Ilk ]
:
papák — pnd mag·nga·lú·nus, ma·nga·lú·nus, nga· lu·nú·sin, ngu·ma·lú·nus.

nga·lun·yâ

pnd |[ ST ]
:
varyant ng kálunyâ, gaya sa ká·lun·ya·ín, ki·ná· lun·yâ, mangálunyâ.

nga·lut·ngót

png
:
ngutngót2

ngam·bá

png
:
salitâng-ugat ng pa-ngambá.

ngan

pnr |[ Kap ]
:
lahát.

ngan

png |[ Mag ]
:
álan1

nga·nâ

pnr pnb |[ Bik ]
:
lubhâ1

nga·nâ

pnh |[ Akl ]
:
iyán.

ngá·nay

png
:
salitâng-ugat ng pa-ngánay.

ngá·nay

pnd |ma·ngá·nay |Med
:
manga-nak sa unang pagkakataon ; maghirap sa panganganak dahil unang pagka-kataon.

ngan·dí

png
:
varyant ng kandí2

nga·ngá

png |pag·nga·ngá |[ Bik Kap Hil Iba Ilk Mag Mrw Pan Seb ST War ]
:
pagbuka ng bibig : AKASANGÍ

nga·ngà

png
1:
nguyáing karaniwang binubuo ng buyo at apog na binálot sa ikmo : BAMÀ, GÁGALÉN, HITSÓ, INAPÚGAN, MALÁM-ON, MALÁN-ON, MAMÂ, MAMÁHIN, MÁMAN, MÂMON, MÁM-ON, TILÁD2
2:
Med [War] tuyông sipon.

ngâ-ngâ

pnr |[ Seb ]
:
utál.

nga·ngák

png |[ ST ]
:
sigáw1

ngan·há

pnh |[ Akl ]
:
iyán.

nga·nì

pnb |[ Bik Hil Seb War ]
:
ngâ.

ngá·ni

pnb |[ ST ]
:
ngâ, bagaman sinasa-bing higit na matindi ito, maringal, at angkop sa pagbibigay ng dahilan kaysa ngâ.

ngá·nib

png
:
salitâng-ugat ng panga-nib.

ngá·nin

png |[ Mrw ]
:
bágay1

ngá·ni-ngá·ni

png |[ ST ]
:
gálang1-3 o paggálang.

ngá·nit

pnb |[ ST ]
:
ngunit, isang pang-abay ng paggigiit.

ngan·ngá·ni

pnb |[ Ilk ]
:
ngalingalì.

ngá·no

pnb |[ Seb ]
:
bákit.

ngán·sit

png |[ Iba ]
:
ngisngís.

ngan·ya·yà

png
:
mula sa anyayà at salitâng-ugat ng panganyayà.

nga·ól-nga·ól

pnr |[ Bik ]
:
utál.

nga·pâ

png
:
varyant ng kapâ1 — pnd ngu·ma·pâ-nga·pâ.

ngá·pa

pnr |nga·ngá·pa ngá·pa
:
hindi maláman kung ano ang gagawin.

ngap·ngáp

pnr
:
napakadilim o madilim na madilim : NGITNGÍT1

nga·rág

pnr |[ kárag ]
:
balisá at abalá.

ngá·rag

png
:
varyang ng kárag2

ngá·ral

png |[ Iba ]
:
tínig.

ngá·ran

png |[ Bik Iva Mar Seb War ]
:
álan1

ngá·rat

png |Med |[ War ]
:
bangúngot1

ngá·rem

png |[ Pan ]
:
hápon1

nga·ri·án

pnb |[ ST ]
:
nása butó.

ngá·ri·ngá·ri

pnb |[ Bik ]
:
ngalingalì.

nga·rós Ana

|[ Hil ]
:
gilágid.

nga·rúd

pnb |[ Ilk ]
:
ngâ.

nga·sáb

png
:
maingay na pagnguya ng maraming pagkain Cf KASÁB

ngá·sang

png |Bot |[ ST ]
:
isang uri ng yerba na tumutubò sa ilalim ng dagat, tulad ng korales.

ngá·saw

png
:
paggalaw ng bunganga ng mga isdang nása tubig.

nga·sím

png
:
pagkagustong kainin ang isang maasim na bagay, lalo na kung wala ito o kinakain ng iba Cf KASÍM, PANGANGASIM

ngá·sing

png |[ ST ]
1:
panininghal ng pusa
2:
damdaming nararamdaman din ng kasáma.

nga·si·wà

pnd |ma·nga·si·wà, pa·nga· si·wà·an
:
varyant ng asiwà.

ngas·ngás

png
1:
varyant ng alingas-ngás1
2:
ngawngáw.

ngá·so

pnb |[ ST ]
:
para sa áso.

ngá·sol

png |[ ST ]
1:
pagmamadalî sa paglalakad o sa pagsasalita
2:
senyas na ginagawâ ng isang tao kapag napasò ang bibig ng pagkain
3:
pagkompás.

nga·tá

png
1:
[Iba] demónyo
2:
[Pan] pagiging madaldal.

nga·tá

pnd |mag·nga·tá, ngu·ma· tá |[ Iva ]
:
kumain ng hilaw na bungang-ugat.

nga·tá

pnb |[ Ilk ]
:
maráhil.

nga·tà

pnb |[ Bik ]
:
bákit.

nga·tâ

png
:
pagnguya upang makuha ang katas, ngunit hindi nilulunok ang nginunguya — pnd mag·nga·tâ, nga· ta·ín, ngu·ma·tâ.

nga·tál

png
:
varyant ng katál1

nga·tí

png |[ ST ]
:
salitang-ugat ng pa-ngatí.

ngat·ngát

png
:
pagsirà sa anumang bagay sa pamamagitan ng pagkagat gaya ng ginagawâ ng áso, dagâ, o pusa : AKÁB6, KIBKÍB2