kan


ka·ná

png |[ ST ]
:
pagtuturing na isang bagay na totoo.

ka·ná

pnh |Kol
:
varyant ng kilá, mula sa kiná.

ka·nâ

png
1:
[ST] panlilinlang ó pandaraya ng bigat sa timbangan, at katulad, salitâng-ugat ng pakanâ
2:
[ST] pagtatakda ng parusa, sahod, o kabayaran
3:
laban, gaya ng bun-tálan o suntúkan
4:
síkap o pagsi-sikap
5:
pinaikling amerikana, jaket na panlaláki
6:
Kol sa malakíng titik, pinaikling Amerikana, Kanô kung laláki
7:
Kol karát — pnd ka·na·ín, ku·ma·nâ, mag·ka·nâ.

ka·nâ

pnr |[ Bik Tag ]
1:
isinaayos o inilagay sa dapat kalagyan Cf kamá, kapít, lapát
2:
inihanda, gaya sa bitag, baril, at iba pang panlinlang.

ká·na

png
1:
Bot [Hil Seb Tag] paról-parúlan
2:
Gra Lgw [Jap] uri ng sila-baryang binubuo ng 73 karakter at may dalawang uri ng pagsulat
3:
Bio [ST] pagdatíng ng regla ng babae sa unang pagkakataon.

ka·ná·as

png |[ Seb ]

ká·nab

png |[ ST ]
:
paghuhugas at pagpapatuyo ng palay sa pamama-gitan ng pagsisilid sa isang basket upang lumutang ang ipa — pnd ka·ná·bin, mag·ká·nab.

ka·ná·baw

png |[ Hil ]

ka·nab·líng

png |Bot |[ Bik ]

Ká·nag

png |Mit |[ Tng ]
:
anak ni Aponi tolau at higit na matapang kaysa kaniyang ama.

ka·nag·ha·lâ

png |Med
:
varyant ng kalaghara.

ka·ná·ik

png |[ ST ]
:
bayan na malapit sa isa pang bayan.

ka·ná·is

pnr |[ ST ]
:
mahinà ang loob.

ka·ná·kan

png |[ Iba ]

ka·ná-ka·ná

png |[ ST ]
:
mga kathang-isip o wika nga’y kuwento ng mata-tanda.

ka·ná-ka·nâ

png
:
mga dahilan.

ka·na·ka·rá·an

png |[ Mrw ]

ka·ná·kum

png |Bot |[ Seb ]

ka·nál

png |[ Iba Esp canal ]
1:
artipis-yal na daanan ng tubig para sa patubig, paglalakbay, at iba pa : arípit2, banáwang, bangbáng1, canal, kakár, kalé, káli3, kalí4, lawasaig, paligì, silanggá, tándok
2:
Ana túbo o daluyang nilalabasan ng likido sa katawan : canal
3:
anu-mang katulad na anyo sa mga estrukturang kahoy Cf úkit

ka·na·lá·do

pnr |[ Esp canalado ]
:
alón-alón o ukít ukít na anyo, tulad ng yero.

ka·na·la·dú·ra

png |Ark |[ Esp canala-dura ]
:
malukong na paghuhulma Cf moldúra

ka·ná·li

png
1:
[ST] ginhawa o pa-hinga na nakukuha sa pagkain, pag-inom, o pagbibihis
2:
varyant ng káli.

ká·nan

pnr
1:
nása panig o gawi sa silangan kung nakaharap sa hilaga ang tumitingin : derétsa1, jiwánan, kánnawán, kawánan, right1, túo, tuó, wanán
2:
kasalungat ng kaliwa : derétsa1, jiwánan, kánna-wán, kawánan, right1, túo, tuó, wanán Cf máno — pnd ka·ná·nin, ku·má·nan, i·ká·nan

ká·nan

pnd
:
pinaikling kaínan.

ka·nán·teng

png |[ Mrw ]

ka·náp

pnd |ka·ná·pin, mang·ká· nap |[ Bik ]
:
gapangin ang isang babae dahil sa pagnanasà.

ká·na·pé

png |[ Esp canapé ]
2:
sa muwebles, divan1

ká·nap·ká·nap

pnr |Med |[ Seb ]
:
nakakikíta nang malinaw kapag malapit, ngunit malabò ang pani-ngin kapag malayò ang tinatanaw : myopic, near-sighted

ka·ná·ra

png |Bot |[ Bik ]

ka·nár·yo

png |Zoo |[ Esp canario ]
:
maliit na ibon (Serinus canarius ) na may lungti, kayumanggi, at dilaw na balahibo : canary

ka·nár·yo

pnr |[ Esp canario ]
:
mapus-yaw na dilaw : canary

ka·nás

png |[ ST ]
:
paraan ng pag-aasín ng isda.

ka·nás

pnr
:
madalîng nguyain o kainin, gaya ng tinadtad na karne at hinimay na gulay.

ka·nás·ta

png
1:
[Esp canasta] kahon o balangkas, karaniwang yarì sa kahoy na pinagsisidlan ng prutas, muwebles, at iba pa Cf kanástro
2:
[Ing canasta] auri ng laro sa ba-raha na gumagamit ng dalawang manghal, at may layuning makai-pon ng mga set ng baraha bisang set ng pitóng baraha sa larong ito.

ka·nás·tro

png |[ Esp canastro ]
:
kahon na gawâ sa tinilad na kawayan.

ka·náw

png
1:
[ST] pagbabatí ng mga itlog
2:
anumang uri ng pulbos na hinalò o tinunaw sa likido : lunagán — pnd i·ka·náw, i·pang·ka·náw, ka· na·wín, mag·ka·náw.

ka·na·wà-na·wà

pnr |[ ka+nawa+ nawa ]
:
madalîng gawin o makamit.

ka·na·wáng

pnr |[ ST ]
:
hindi maingat.

ka·na·wáy

png |Zoo
1:
ibon (family Laridae ) kulay putî na matatagpu-an sa tabíng dagat : gabyota, kannáway, gull

ka·ná·way

png |[ Hil Seb War ]
:
simoy na nagmumula sa hilagang kanlu-ran.

ka·ná·way

pnr |[ Mrw ]

ká·na·wa·yín

png |Zoo
:
uri ng tan-dang na kakulay ng ibong kanaway.

ka·náy

pnh |[ War ]

ka·na·yán

png |Heo |[ Iva ka+anáy+ an ]

ka·na·yí

png |[ Iva ]
:
katutubòng vest na panlaláki at tulad ng vakul ay yarì sa himaymay ng voyavoy.

ká·nay·ká·nay

png |[ Seb ]
:
unti-unting pagkalat o paglaganap, gaya ng lason sa katawan.

ka·náy·na·yán

png |[ ST ka+naynay+ an ]
:
karugtong ng isang bagay na mahabà katulad ng bituka, bolang sinulid.

ka·ná·yo

png |[ Mag ]

ka·na·yón

png |[ ST ]
:
karatig o kasud-long na nayon.

ka·ná·yon

png |[ Pan ]

kan·dá

png |Bot |[ ST ]
:
uri ng dilaw at mabangong bulaklak.

kan·dá-

pnl
:
unlapi ng pandiwa, kasunod ng mag-, para ipahayag ang pagmamadalî hal magkanda-bulol sa pagsasalita.

kán·da

png |Bot |[ Bik ]

kan·dá·do

png |[ Esp candado ]
1:
anu-mang kasangkapang ginagamitan ng susi : busól1, lock1, pilisán, seradúra var kandáro Cf padlock, trangká
2:
pampigil sa pagbukás ng pinto o bintana — pnd i·kan·dá· do, kan·da·dú·han, mag·kan·dá· do.

kan·da·kí

png |[ ST ]
:
piraso ng itim na balabal.

kan·dáng

png |[ ST ]
1:
galaw ng mga kamay at daliri hábang nagsasayaw Cf kindáy, kundáy — pnd ku·man· dáng, mag·kan·dáng
2:
lápad o súkat ng nakabukang pakpak ng ibon o manok
3:
Ark habà o súkat ng pinakamalapad na anggulo ng bubong ng bahay
4:
Ark pagbubuo ng bubong sa lupa bago ikabit sa itaas ng bahay.

kán·dang

png |[ Tau ]

kan·da·ngá·ok

png |Zoo
:
uri ng mala-kíng ibon (Ardea manillensis ), naha-hawig sa tagak, kulay lila, at mahabà ang paa, tukâ, at leeg var kandungáok Cf tiklíng, tuhák

kan·da·ra·pà

png |Zoo
:
uri ng ibong (Lyncornis macrotis ) panggabi, ma-lakí kaysa pugo, at laging padapa o palukob kung lumapag sa lupa : nightjar, tagkáro, togilílong, tongkáwo, tukáro, túktur

kan·da·ra·pà

pnd |ku·mán·da·ra·pà, mag·kán·da·ra·pà
:
halos mádapâ o masubsob dahil sa pagmamadalîng tumakbo o lumakad.

kan·dá·ro

png |[ Esp candado ]
:
var-yant ng kandádo.

kan·dá·wa

png |[ Mrw ]

kan·de·lá·bra

png |[ Esp candelabra ]
1:
sanga-sangang salalayan na na-pagtutulusan ng dalawa o mahigit pang kandila : candelabrum
2:
Bot matinik na haláman (Euphorbia lactea ) na 3 m ang taas, may mga sanga na tumutubòng tíla kande-labra, laganap sa buong Filipinas.

Kan·de·lár·ya

png |[ Esp candelaria ]
:
araw ng eklesyastikong pagdiri-wang at papuri para kina Hesus at Birheng Maria, na may kasámang pagbabasbas sa mga kandila.

kan·de·lé·ro

png |[ Esp candelero ]
:
tirikán o pinagtutusukan ng kandila : sasángan1 var kandiléro Cf kandelábra

kan·dí

png |[ ST ]
1:
garapa o sisidlan na makipot ang leeg Cf gurguríta
2:
landi2 var ngandí — pnd ku·man· dí, ma·ngan·dí.

kan·di·dá·to

png |[ Esp candidato ]
1:
tao na nominado o naghahangad na makamit ang katungkulan sa isang tanggapan, karangalan, at iba pa : bet2, candidate
2:
estudyante na nag-aaral upang makamit ang isang degree : bet2, candidate

kan·di·da·tú·ra

png |[ Esp candida-tura ]
:
kalagayan ng pagiging kandidato : candidacy

kán·di·dó

pnr |[ Esp candido ]
1:
tahas at tapat
2:
hindi pormal
3:
walang pinapanigan, kán·di·dá kung pambabae.

kan·dí·is

png |Ana |[ Seb ]

kan·dí-kan·di·là·an

png |Bot |[ kandi-kandila+an ]
:
damong (Statchytar-pheta jamaicensis ) tumutubò at nabubúhay sa maruruming pook, malakahoy ang anyo, at tumataas nang 1-1.5 m : bilu bilu, limabágat

kan·di·là

png |[ Esp candela ]
:
anu-mang pang-ilaw na yarì sa allid at sebo, at may mitsa sa pinakagitna : béla1, candle, lansók, sasáng, simbó, simbúhan, síryo — pnd i·kan·di·là, kan·di·lá·an, mag·kan·di·là.

kan·dí·li

png |[ ST ]
1:
lubos na panga-ngalaga o kalinga na ibinibigay sa mahirap at mahinà — pnd kan·di· lí·hin, ku·man·dí·li, mag·kan·dí·li, mag·pa·kan·dí·li
2:
pag-aalaga na parang sariling anak
3:
pag-angkin sa isang bagay .

kan·dí·ling

png |Mek |[ Ilk ]
:
anilyo sa kortina.

kan·díng

png |Zoo |[ Akl ]

kán·ding

png |Zoo |[ Bik Hil Pan Seb War ]

kan·díng·ga

png |[ Bik ]

kan·di·rít

png
:
paghakbang o pagta-lon sa pamamagitan ng isang paa : buksíya, hindaráy, hinlaláy, hop, kingkíng1, líntin, paltíka, takindí, talongkayí, tiyatiya Cf luksó, lundág — pnd i·kan·di·rít, ku·man·di·rít, mag·kan·di·rít.

kan·dít

png
2:
pahang ginto na may hebilya
3:
[Yak] balabal na kulay pulá at 15 m ang habà.

kan·di·yél

png
:
kendi na may sang-kap na alak, dilaw ng itlog, at asukal var kandyél

kan·dó

png |[ ST ]

kán·do

png |[ Mrw ]

kan·dóg

png |[ ST ]
:
tunog ng tubig sa loob ng bumbong na kawayan.

kan·dól

png |Bot |[ Bik ]

kan·dóng

png
:
pagpatong sa ibabaw ng hità ng nakaupô : akwál, hagban, kingkíng2, sábak7, sagmák, salúro — pnd i·kan·dóng, kan·du·ngín, ku· man·dóng, mag·kan·dóng.

kan·do·rì

png |[ Mrw ]
:
malakíng han-dáan.

kan·dó·rom

png |Bot |[ Ilk ]

kan·dós

png |[ ST ]
1:
Bot uri ng kalaba-sa
2:
katha-katha o wika nga’y ku-wento ng matatandang babae
3:
taláb2 o pagtaláb.

kán·dos

png |[ Seb ]

kan·dót

png
:
paggalaw ng layláyan ng damit o anumang nakasabit dito hábang nagsasayaw Cf kámbang

kan·dóy

png |[ ST ]
1:
Bot uri ng putîng kalabasa

kán·du

png |Lit |[ War ]

kan·du·lì

png |Zoo |[ Kap Tag ]
:
isdang-alat o tabáng (genus Arius ) na pahabâ ang katawan, may tibò sa nguso, at karaniwang may súkat na 25-35 sm : kuriláw, salmon catfish, tabangóngo, tabánko, tágangúngo Cf aráhan

kan·dú·li

png |[ Tir ]
:
ritwal ng pasasa-lamat.

kan·dú·ngan

png |[ kandong+an ]
:
ibabaw ng magkadikit na hità ng nakaupô : lap1, páa1, saklúlo

kan·du·ngá·ok

png |Zoo
:
varyant ng kandangaok.

kan·dú·ri

png |[ Mnb ]

kan·du·rô

png |Zoo
:
ibon (Gallinago gallinago ) na kabílang sa angkan ng may mahahabàng tuka : snipe Cf tiklíng

ka·né·la

png |Bot |[ Esp canela ]
:
punongkahoy (Cinnamomum zeylanicum ) na tumataas nang 12-20 m at may aromatikong panloob na balát na ginagamit na pampalasa ng pagkain at sangkap ng gamot : cinnamon, mána3, sinamómo Cf kalíngag, kámi

ká·ne·síl·yo

png |Ark |[ Esp canecillo ]
:
tipak ng kahoy o bató, nakausli mula sa pader upang sapuhin ang bigat o anumang bagay na nakapahalang : mensula