-a


-a

pnl |[ Esp ]
:
pambuo ng pangngalan at pang-uri na may kasariang pambabae, hal niña, maestra Cf -O

A, a

png
1:
unang titik sa alpabetong Filipino at tinatawag na ey
2:
unang titik sa abakadang Tagalog at tinatawag na a
3:
una sa isang serye o kaayusan
4:
grado o markang akademiko na nangangahulugang pinakamahusay o namumukod
5:
pasulát o palimbag na representasyon ng A o a
6:
tipo, tulad ng sa printer, upang magawâ ang titik A o a
7:
Psl tipo ng dugo ng tao
8:
Mus ikaanim na tono sa eskalang C major o unang tono sa kaugnay na eskalang A minor ; o ang ikaanim na tono sa eskalang C major, kilalá bílang la
9:
sukat ng sapatos, higit na maliit sa B
10:
cup size ng bra, higit na maliit sa B ngunit higit na malakí sa AA.

A!

pdd
:
bulalas ng alinlangan o paghinto sa sasabihin.

Å (ey)

symbol |Pis |[ Ing ]

a·à

png
:
salitâng batà na nangangahulugang dumi, tae, o anumang maruming bagay Cf — pnd mag-a·à, u·ma·à.

a·áb

png |Kar
:
hugpóng o paghuhugpóng ng dalawang pútol o piraso ng kahoy sa pamamagitan ng bútas at mitsa na kahugis ng buntót ng kalapati : HÁKHAK Cf HUKÁD, KÚTAB, PÚNIT, ÚKIT, ÚTAB — pnd a·á·bin, mag-a·áb.

a·á·da

pnb |[ Ilk ]

a·ád·to

pnb |[ War ]

a·a·gáw

png |Bot

a·ák

png |[ Kap Pan ]

a·ák

pnd |a·a·kín, mag-a·ák, u·ma·ák |[ ST ]
:
hatiin ang maliit na buntot.

a·ám

png |[ Chi ]
:
varyant ng am.

a·án·hi

pnb |[ War ]

a·án·hon

pnb |[ War ]

á·ap

png |[ ST ]
:
malakíhang pagbilí sa ani ng taníman o bukid — pnd a·á·pin, mag-á·ap, u·má·ap.

a·a·pú·yan

png |[ Ifu ]
:
huni ng ído mula sa kaliwa, senyas ng katamtamang tagumpay sa isang larangan.

Aaron (éy·ron, a·á·ron)

png |[ Ing Heb ]
:
sa Bibliya, nakatatandang kapatid ni Moses at tagapagtatag ng sinaunang kaparian ng mga Jew.

a·á·to-á·to

png
:
biro-birong pagsubok sa isang gawain Cf ÁTO

AB (ey·bi)

png |Psl |[ Ing ]
:
tipo ng dugo ng tao.

AB (ey·bi)

daglat |[ Ing ]
1:
Ntk able-bodied seaman
2:
Bachelor of Arts o Batsilyer sa Arte : BA

a·bá

png |Zoo |[ Bik Hil Seb War ]

A·bá!

pdd |[ Bik Hil Kap Seb Tag ]
:
katagang nagpapahayag ng matinding damdamin, hal pagkagulat, pagtataká, paghanga : ABADÁW!

a·bâ

pnd |a·ba·ín, mang-a·bâ
:
ituring na mababà at hamak ang kapuwa o sarili.

a·bâ

pnr

a·ba·á·na

pnb |[ Bik ]
:
sa katunayan ; talagá ngâ.

a·bá·aw

png |Zoo |[ Ifu ]
:
pangkat ng mga ibon.

áb-ab

pnd |ab-á·bin, i·áb-ab, mag-áb-ab |[ Seb ]

áb-ab

png |Bio |[ Seb ]

á·bab

png |[ Mrw ]

a·bá·ba

png |[ Ilk ]

a·ba·ba·ti·yá·wan

pnr |[ Kap aba+batiyo+wan ]

a·bá·baw

png |[ Ilk ]

a·báb·baw

png |[ Iba ]

áb-a·bî-ik

png |[ Igo ]

abaciscus (ab·a·sís·kus)

png |[ Ing ]
:
maliit na abakus.

a·bád

png |[ Esp ]
:
superyor ng monasteryo o kumbento, a·ba·dé·sa kung babae : ÁBBESS, ÁBBOT, PRELATE2

á·bad

png |Med |[ Kap ]

a·bá·da

png |Zoo |[ Ilk ]

A·ba·dáw!

pdd |[ War ]
:
Abá! var Abudáw!

Abaddon (a·ba·dón)

png |Mit |[ Ing ]

A·ba·dé·ha

png |Lit |[ Seb ]
:
pangunahing tauhan sa bersiyon ng kuwento ni Mariang Alimango ng mga Sebwano.

a·ba·dí·ya

png |[ Esp abadía ]
1:
monasteryong nása pamamahala ng abad o kumbentong nása pamamahala ng abadesa
2:
gusaling katabi ng simbahan na tirahan ng mga monghe o madre : ABBEY Cf BÁHAY-PARÌ, ERMÍTA, KUMBÉNTO2, MONASTÉRYO

a·bad·yá·to

png |[ Esp abadiato ]
:
pagiging abád.

a·bá·fiw

png |Mus |[ Bon ]
:
kubing na yarì sa tanso : AWEDÉNG, KÓDING var afiw

á·bag

png |[ Seb ]

a·ba·gá

pnd |a·ba·ga·hín, ma·a·ba·gá, ma·ka·a·ba·gá |[ Seb ]

a·bá·ga

png |Ana |[ Akl Seb ]

a·bá·gat

png |Mtr
1:
[Kap] hángin
2:
[Mag] hánging kanluran
3:
[Pan] malakas na hángin.

a·bag·bág

pnr |[ Pan ]

a·bág·han

png |Mat |[ Hil ]
:
súkat ng habà mulang dulo ng daliri hanggang kalahating balikat ; katumbas ng 1 m.

A·bá Gi·no·óng Ma·rí·a

png
:
sa simbahang Katolika, dasal batay sa batì ng arkanghel na si Gabriel kay Birheng Maria.

á·bak

png |[ Kap ]

a·ba·ká

png |[ Akl Tag ]
1:
Bot haláman (Musa textilis ) na kauri ng saging : IBÍLAW, LABÁYO, LÁIN5, PAGÚWA
2:
putîng himaymay mula sa naturang haláman na ginagawâng lubid, tela, basket, at katulad : IBÍLAW, LABÁYO, LÁIN5, PAGÚWA Cf LÁNOT5

A·ba·ká

png |Ant Lgw
1:
isa sa mga pangkating etniko ng mga Ilongot
2:
isa sa mga wika ng mga Ilongot.

a·bák-a·bák

png |[ Hil ]
:
patúloy at sunód-sunód na paglaglag ng bungangkahoy o pagdatíng ng sulat.

a·ba·ká·da

png
1:
Lgw romanisadong paraan ng pagsulat ng mga Tagalog at gumagamit ng dalawampung titik Cf ALPABÉTO, BAYBÁYIN
2:
batayang katotohanan at prinsipyo ng isang paksa : ABC2 — pnr i·ná·ba·ká·da. — pnd á·ba·ka·dá·hin, i·á·ba·ká·da, mag-á·ba·ká·da

á·ba·ka·hán

png |[ abaká+han ]
1:
plantasyon o taníman ng abaká : KÁABAKHÁN
2:
tindáhan ng abaká.

A·bák·non

png |Ant
:
pangkating etniko na matatagpuan sa isla ng Capul na nása dulong hilaga ng lalawigan ng Samar. Cf INABÁKNON

á·ba·kó

png |Mat |[ Esp ábaco ]

á·ba·kús

png |[ Ing abacus ]
1:
Mat kasangkapang ginagamit sa pagkukuwenta, binubuo ng mga bilóg na piraso ng kahoy na nakatuhog sa alambreng nakalagay sa parihabâng balangkas : ÁBAKÓ
2:
Ark isang tipak ng bato na nagsisilbing pinakamataas na salig sa capital ng haligi.

á·bal

png |[ Kap ]

á·bal

pnr |[ Mrw ]

a·ba·lá

pnr |[ Kap Tag ]
1:
kasalukuyang may ginágawâ : ALIGAGÂ, BUSY, ENGAGED2, LINGÁ, MASAKÒ, OKUPÁDO4, SIBÓT2
2:
buhós na buhós ang pag-iisip sa isang gawain : BUSY, ENGAGED2

a·bá·la

png |[ Kap Pan ST ]
:
pansamantalang paghinto : ÁBAL-ÁBAL, ANTÁLA3, HOLD-UP1, INTERUPSIYÓN1, MOLÉSTIYÁ1, RETRÁSO Cf GAMBÁLA — pnd a·ba·lá·hin, mag·pa·a·bá·la, ma·ka·a·bá·la, mang-a·bá·la.

a·ba·lá·bal

png
:
maliliit na piraso ng dalá-daláhan : ABÚBOT2, KARGÁDA3 Cf ABÁSTO

á·bal-á·bal

png |[ ST ]

a·bá·la·yán

png |[ Ilk Pan ]

a·bá·lo

png |[ Esp avalorar Seb ]
:
patong na singil sa tunay na halaga para sa buwís o multa Cf PÁTAW

a·bá·lo·án

png |[ Pan ]

abalone (a·ba·ló·ni)

png |Zoo |[ Ing ]
:
susô (genus Haliotis ) na malaki ang kabibeng may nákar at karaniwang matatagpuan sa California : ABULÓN

abalone mushroom (a·ba·ló·ni más·rum)

png |Bot |[ Ing ]
:
uri ng kabute (Pleuratus ostreatus ) na nakakain.

a·ba·lór·yo

png |[ Esp abalorio ]
1:
maliit at bilóg na kristal, bató, at katulad na may bútas sa gitna, karaniwang tinutuhog upang gawing palamuti, galáng, o kuwintas : BATÉK, BEAD, BÚTIL4, LUSÓK
2:

A·bá mo nga·ní!

pdd |[ ST ]
:
Ay, kawawa ka naman!

á·bamp

png |Ele |[ Ing ]

abampere (á·bam·pír)

png |Ele |[ Ing ]
:
sentimetro-gramo-segundong yunit ng elektromagnetikong koryente ; katumbas ng sampung ampere : ÁBAMP

á·ban

png |[ Ifu ]
:
kumot na ginagamit sa pagdadalá ng sanggol o batà, 150-200 sm ang habà at 50-60 sm ang lapad.

á·ban

pnd |a·bá·nin, mag-á·ban, u·má·ban |[ Hil ]
:
huminto sa paghábi pagsapit sa karaniwang habà at lápad ng patadyong o katulad nitó.

a·ban·de·rá·do

png |[ Esp ]
:
tagadalá ng bandera, a·ban·de·rá·da kung babae Cf FLAGMAN

a·bán·don

pnd |[ Ing ]

a·ban·do·ná

pnd |a·ban·do·na·hín, mag-a·ban·do·ná |[ Esp ]
:
pabayàan1 ; íwan : ABÁNDON — pnr a·ban·do·ná·da a·ban·do·ná·do kung laláki.

a·báng

png
1:
[Ilk Kap ST] tao na naghihintay Cf BÁKAY1, BANTÁY
2:
[Ilk Kap ST] bagay na ginagamit panghintay — pnd a·ba·ngán, i·pag-a·báng, mag-a·báng
3:

á·bang

png |[ Ilk Pan Seb War ]
:
úpa — pnd a·bá·ngan, mag-á·bang.

á·bang-á·bang

png
1:
Med singaw sa balát na tíla mga butlíg
2:
Bot palumpong (Leea manillensis ) na may bunga na maasim at nakakain.

á·bá·ngan

png |[ abáng+an ]

a·bang·lës

pnr |[ Pan ]

a·ba·níd

pnr |[ Seb ]

a·ba·ní·ko

png |[ Esp abanico ]
1:
natitiklop na pamaypay na maaaring yarì sa papel, tela, balahibo, at katulad : YÁBYAB1 — pnd a·ba·ni·kú·han, mag-a·ba·ní·ko
2:
Zoo uri ng kabibe o almeha (Amusium pleurorectus ) na hindi kalakihan at manipis ang talukab
3:
Bot yerba (Belamcanda chinensis ) na makapal ang ugat at makintab na itim ang tíla kapsulang bunga : CHINESE BLACKBERRY LILY

a·bá·no

png |[ Esp haváno ]

a·ban·sá·do

pnr |[ Esp avanzado ]
1:
nauuna o nangunguna

a·bán·se

png |[ Esp avance ]
2:
asénso — pnd i·a·bán·se, u·ma·bán·se.

a·bán·te

png |[ Esp avante ]
1:
paglakad ng tao o hayop ; pag-andar ng sasakyan : ARYÁ4
3:
pagiging lamáng Cf ÚNA
4:
salákay — pnd mag-a·bán·te, u·ma·bán·te.

a·ban·té·ro

png |[ Esp ]
:
tawag sa minero sa Bundok Diwalwal, Davao.

a·bán·to

png |[ Mrw ]

a·bár

pnd |a·ba·rín, u·ma·bár |[ ST ]
:
tumugon o sumagot.

á·bar

pnd |a·bá·rin, ma·á·bar, u·má·bar |[ ST ]
:
tapusin ang gawain.

a·ba·ráy

png |[ Pan ]
:
sakbát ; salakbát.

a·ba·rís·ya

png |[ Esp avaricia ]

a·ba·ris·yó·sa

pnr |[ Esp avariciosa ]
:
sakim sa yaman, a·ba·ris·yó·so kung laláki.

a·bar·ká

png |[ Esp abarcar ]
:
pagsakop, pag-ari, o pag-angkin ng lahat — pnd a·bar·ka·hín, i·a·bar·ká, mag-a·bar·ká.

a·bá·ro

pnr |[ Esp ]
:
ímot, a·bá·ra kung babae.